Sức hút của điểm đến đầu tư
Ước tính, đến cuối năm 2024, đã có 174 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD tại Việt Nam. Con số này cho thấy, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong ngành công nghiệp bán dẫn. Trong chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn, Việt Nam hiện đang tham gia vào các công đoạn: thiết kế, kiểm thử, đóng gói vi mạch, sản xuất thiết bị và nguyên liệu liên quan đến bán dẫn nhưng chưa có nhà máy sản xuất chip.
Việt Nam đã thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cũng như các Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh, Hòa Lạc (Hà Nội), Đà Nẵng cùng nhiều khu công nghiệp tiêu chuẩn, là điểm đến tiềm năng trong quá trình chuyển dịch chuỗi sản xuất bán dẫn và thu hút nguồn vốn FDI của các tập đoàn công nghệ bán dẫn lớn trên thế giới như: Amkor, Samsung, Hana Micron, Foxconn, LAM Research, Coherent, Intel.
Việt Nam đã có nhiều doanh nghiệp công nghệ thông tin, nhà đầu tư tốt như: Viettel, FPT, Phenikaa đang triển khai chiến lược phát triển, đẩy mạnh các dự án cụ thể trong lĩnh vực bán dẫn. Chúng ta bắt đầu có các startup tiềm năng về bán dẫn như: Infrasen, VnChip, Hyphen Deux.
Hiện nay, Việt Nam có hơn 50 doanh nghiệp thiết kế vi mạch với đội ngũ nhân lực ước tính hơn 6.000 kỹ sư, công đoạn đóng gói kiểm thử có 7 nhà máy, với khoảng 6.000 kỹ sư và hơn 10.000 kỹ thuật viên; các doanh nghiệp về sản xuất thiết bị và nguyên liệu cho ngành công nghiệp bán dẫn như: Samsung, Seojin, Coherent... cũng đã bắt đầu đi vào hoạt động.
Nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu như NVIDIA, Qualcomm, LAM Research, Qorvo, AlChip... chuyển dịch chuỗi cung ứng sang Việt Nam phát triển các trung tâm nghiên cứu, mở rộng đầu tư, kinh doanh, sản xuất tại Việt Nam.
Ngày 5/12/2024, thỏa thuận hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Tập đoàn NVIDIA đã được ký kết nhằm hợp tác thành lập Trung tâm Nghiên cứu và phát triển và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam.
Thỏa thuận này được xem là "cú hích" quan trọng giúp Việt Nam có được bước nhảy vọt về công nghệ trong thời gian tới, có hiệu ứng lan tỏa lớn, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư công nghệ cao khác trên thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực AI, bán dẫn đầu tư vào Việt Nam. Đồng thời thu hút, giữ chân được nhiều nhân tài trong lĩnh vực bán dẫn và AI…
“Việt Nam không thể tự mình phát triển, mà cần có sự tham gia của các doanh nghiệp công nghệ lớn trên thế giới. Điều này vừa thực hiện phương châm "muốn đi xa thì phải đi cùng nhau”. Đồng thời, có thu hút các "đại bàng công nghệ" mới tạo ra được làn sóng đầu tư, sản xuất tại Việt Nam”, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) Vũ Quốc Huy nhấn mạnh.
Xây dựng hệ sinh thái AI, bán dẫn
Theo ông Võ Xuân Hoài, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, để đón làn sóng đầu tư, NIC đã tập trung phát triển hệ sinh thái cho các ngành, lĩnh vực trọng tâm, trong đó có lĩnh vực bán dẫn và AI.
Tại đây NIC tập trung kết nối với tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới như Meta, Google, IBM… để thu hút chuyển giao công nghệ và chuyển dịch chuỗi sản xuất vào Việt Nam. Phối hợp với các tập đoàn công nghệ để đặt các trung tâm R&D về AI và bán dẫn để phát triển giúp Việt Nam có thể nắm bắt được các công nghệ lõi. Cùng với đó là xây dựng những chương trình hỗ trợ để phát triển những doanh nghiệp Việt Nam để có thể tham gia vào chuỗi giá trị của ngành công nghiệp bán dẫn và AI.
Cụ thể là hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia kết nối những doanh nghiệp lớn trên thế giới. “AI, bán dẫn là những ngành công nghệ lớn, phức tạp, Việt Nam khó có thể làm chủ tất cả lĩnh vực. Việt Nam nên tham gia một số công đoạn chính. NIC đã kết nối để các doanh nghiệp Việt Nam để tham gia vào một số công đoạn chính trong chuỗi giá trị”, ông Hoài nhận định.
Cùng quan điểm, TS Christopher Nguyễn - CEO của Aitomatic cho rằng, Việt Nam có thể thay đổi góc nhìn để tìm ra hướng tiếp cận có thể dẫn đầu, ví dụ như AI tại biên. Chúng ta quen với việc xử lý AI trên đám mây tập trung, nhưng con người vốn sống trong không gian vật lý, như ngôi nhà, ôtô.
Nơi đó, các thiết bị tại biên trang bị AI sẽ mang đến giá trị hơn rất nhiều. Đây sẽ trở thành một cơ hội trị giá hàng nghìn tỷ USD mà trên thế giới chưa có người dẫn đầu rõ ràng, dù rất nhiều công ty lớn tham gia vào cuộc đua. “Sau khi đã xác định được lĩnh vực, chúng ta có thể lấy 10.000 - 20.000 người giỏi nhất, đào tạo thành nhà thiết kế IC và tập trung vào dự án AI tại biên. Việt Nam có thể dẫn đầu mà không đòi hỏi nhiều tỷ USD đầu tư”, ông TS Christopher Nguyễn khuyến nghị.
Hỗ trợ đến 10.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp
Bên cạnh các chính sách phát triển đúng hướng, những hỗ trợ về tài chính được xem là một trong những yếu tố quan trọng nhất cho việc thu hút đầu tư trong lĩnh vực AI, bán dẫn tại Việt Nam.
Theo Nghị quyết mới được Quốc hội thông qua vào tháng 2/2025, doanh nghiệp Việt Nam đầu tư xây dựng nhà máy đầu tiên sản xuất chip bán dẫn chuyên dụng có thể nhận được hỗ trợ lên đến 30% tổng mức đầu tư từ ngân sách Trung ương, trong trường hợp nhà máy nghiệm thu đưa vào sản xuất trước ngày 31/12/2030. Tổng mức hỗ trợ không vượt quá 10.000 tỷ đồng.
Các chuyên gia đánh giá, đây là cơ hội lớn để Việt Nam vươn lên làm chủ công nghệ lõi, trong bối cảnh chúng ta đang có nhiều lợi thế. “Việt Nam là quốc gia có ngành công nghiệp đang phát triển mạnh mẽ, có luồng nhân lực dồi dào, chịu khó. Việt Nam cũng đã có một thời gian dài làm quen với công nghiệp bán dẫn. Ví dụ như Intel đã ở đây hơn 10 năm trước. Nhiều kỹ sư đã quen với ngành này và đó là một yếu tố quan trọng để thu hút vốn đầu tư trong tương lai”, ông John Neuffer - Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Mỹ đánh giá.
Trước đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định về việc thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ Hỗ trợ đầu tư cho công nghệ cao. Quỹ này được thiết lập để hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp đầu tư vào ngành công nghệ cao, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và bán dẫn. Theo quy định, doanh nghiệp có thể nhận hỗ trợ lên đến 50% chi phí đào tạo nhân lực và 30% chi phí đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D).
“Việt Nam là một môi trường đầu tư năng động với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ Chính phủ, hạ tầng phát triển và nguồn nhân lực chất lượng cao với chi phí hợp lý khiến nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp công nghệ cao”, ông Lee Dong-Chul, Tổng Giám đốc Tập đoàn Hana Micron (Hàn Quốc) đánh giá.
