Mụn trứng cá là bệnh da liễu phổ biến, thường ảnh hưởng đến thanh thiếu niên, có thể gặp ở người lớn. Tiến sĩ, bác sĩ Đặng Thị Ngọc Bích, Trưởng chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết các nguyên nhân thường gặp như tăng tiết bã nhờn, sừng hóa lỗ chân lông. Kháng insulin cũng có vai trò thúc đẩy mụn trứng cá phát triển dù là yếu tố ít được biết đến.
Bác sĩ Bích giải thích kháng insulin là tình trạng cơ thể không thể sử dụng insulin hiệu quả, dẫn đến tích tụ đường trong máu và kích hoạt quá trình sản xuất hormone androgen. Kháng insulin còn kích thích buồng trứng và tuyến thượng thận sản xuất androgen. Hormone này là yếu tố chính thúc đẩy tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, tăng nguy cơ tắc nghẽn lỗ chân lông. Khi lượng dầu thừa không được loại bỏ kịp thời, vi khuẩn propionibacterium acnes dễ phát triển, gây viêm và hình thành mụn. Đây là lý do người bị kháng insulin thường dễ nổi mụn trứng cá, nhất là ở mặt, ngực và lưng.
Ngoài tác động đến sản xuất bã nhờn, tình trạng đề kháng insulin còn liên quan phản ứng viêm mạn tính trong cơ thể. Một số nghiên cứu cho thấy người có tình trạng kháng insulin, nồng độ các chất gây viêm như cytokine tăng cao, làm cho mụn trứng cá trầm trọng hơn.
Phụ nữ nổi mụn trứng cá do kháng insulin có thể liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Đây là rối loạn nội tiết thường đi kèm với tình trạng kháng insulin, gây ra các triệu chứng như rối loạn kinh nguyệt, tăng cân và mụn trứng cá. PCOS và kháng insulin tạo một vòng luẩn quẩn, khi hormone androgen tăng cao không chỉ làm mụn trứng cá trở nặng mà còn khiến quá trình kháng insulin khó kiểm soát hơn, theo bác sĩ Bích.
Người bệnh được soi da, đánh giá loại da, tình trạng mụn trứng cá, thâm sẹo. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Bác sĩ Bích cho hay điều trị mụn trứng cá liên quan đến kháng insulin cần kết hợp cả da liễu và nội tiết. Bên cạnh các phương pháp điều trị mụn thông thường như sử dụng retinoid, benzoyl peroxide, thuốc kháng sinh, bác sĩ có thể cân nhắc thuốc hỗ trợ điều trị kháng insulin (thuốc điều trị tiểu đường). Ăn uống và thay đổi lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò rất quan trọng. Bởi stress và thiếu ngủ cũng góp phần gây nên tình trạng này. Các món ăn chứa quá nhiều đường và tinh bột có thể gây đề kháng insulin, qua đó phát sinh nhiều bệnh, trong đó có mụn trứng cá. Ngược lại, chế độ ăn ít đường, giàu chất xơ và omega-3 không chỉ cải thiện độ nhạy insulin mà còn giảm mức độ nghiêm trọng của mụn.
Người bị mụn trứng cá kéo dài, khó điều trị hoặc kèm các triệu chứng như tăng cân, kinh nguyệt không đều nên đến chuyên khoa da liễu để được tư vấn. Tăng cường vận động thể chất, duy trì cân nặng hợp lý, bổ sung thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, hạt chia, quả óc chó... giúp cải thiện tình trạng kháng insulin, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, giảm viêm và cân bằng hormone.
Đinh Tiên
| Độc giả gửi câu hỏi về bệnh da liễu - thẩm mỹ da tại đây để bác sĩ giải đáp |
