Khám phá thành đá cổ Tà Kơn triệu năm tuổi
Huyện miền núi Vĩnh Thạnh cách Tp.Quy Nhơn (tỉnh Bình Định) được thiên nhiên ưu đãi với núi rừng hùng vĩ, nhiều danh lam thắng cảnh đẹp. Cùng với đó, nét văn hóa truyền thống đặc sắc của cộng đồng người Bana K'riêm mang tới những trải nghiệm độc đáo cho du khách.

Hồ A - Thủy điện Vĩnh Sơn nằm trong không gian du lịch sinh thái, trải nghiệm ở xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Thạnh. Ảnh: Xuân Dũng
Năm 2025, huyện Vĩnh Thạnh chú trọng vào phát triển du lịch sinh thái, nhằm đánh thức các tiềm năng, lợi thế của địa phương.
Trao đổi với PV, ông Tô Hiếu Trung – Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh, cho hay, phát triển du lịch sinh thái, dịch vụ nghỉ dưỡng là một định hướng của huyện trong quy hoạch phát triển huyện Vĩnh Thạnh thời gian qua.
Từ định hướng đó, nhiều hoạt động xúc tiến quảng bá du lịch, thu hút đầu tư vào du lịch ở Vĩnh Thạnh thường xuyên được tổ chức. Riêng năm nay, huyện đã tổ chức 2 lễ hội lớn là lễ hội hoa đào Vĩnh Sơn và hoa trang suối Tà Má để quảng bá vẻ đẹp của núi rừng nơi đây.

Du khách tìm về Vĩnh Sơn trong tour trải nghiệm Quy Nhơn - Vĩnh Thạnh. Ảnh: Thu Dịu
Cũng từ đây, tour du lịch về huyện Vĩnh Thạnh đã được hình thành một cách bài bản, có hệ thống, đem lại trải nghiệm độc đáo cho du khách.
Theo đó, UBND huyện Vĩnh Thạnh đã "lên tour" Quy Nhơn – Vĩnh Thạnh với những cung đường, các điểm dừng chân tham quan thú vị. Từ định hình này của địa phương, các đơn vị lữ hành khai thác tour thuận lợn hơn trong việc quảng bá, giới thiệu cho du khách.
Theo nhiều du khách, ấn tượng đầu tiên khi về vùng đất Vĩnh Thạnh đó chính là vẻ đẹp hoang sơ của núi rừng, các danh lam thắng cảnh hùng vĩ. Nhắc đến vẻ đẹp của núi rừng Vĩnh Thạnh, du khách đều đặc biệt để ý tới thành đá cổ Tà Kơn triệu năm tuổi giữa rừng già Vĩnh Sơn.

Thành đá Tà Kơn một danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Vĩnh Thạnh. Ảnh: Dũng Nhân
Những trụ đá xếp chồng thẳng, xuyên lên trời xanh là kiệt tác mà thiện nhiên ban tặng cho vùng đất này. Theo thông từ hồ sơ khoa học làm cơ sở xếp hạng di tích thành Tà Kơn của Bảo tàng tỉnh Bình Định, thành Tà Kơn là dãy núi đá hình thành do quá trình phun trào núi lửa kỷ Đệ tứ cách nay hàng triệu năm. Quá trình nâng lên của bề mặt trái đất đã tạo ra những cột đá có hình dáng như bây giờ.
Theo ông Tô Hiếu Trung - thành đá Tà Kơn được hình thành từ những cột đá hình chữ nhật , hình lục giác xếp chồng kín lên nhau dài khoảng 500m, cao từ 30-40m. Nơi đây từng là căn cứ của nghĩa quân Tây Sơn. Trong thời kỳ lịch sử hiện đại, những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, khu vực thành Tà Kơn từng là hậu cứ của du kích và quân chủ lực huyện Vĩnh Thạnh cho đến này thống nhất đất nước năm 1975.
Đến này 25/12/2013, thành Tà Kơn được UBND tỉnh Bình Định xếp hạng di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh.
"Trước đây khám phá thành Tà Kơn chủ yếu là khách đi phượt, bây giờ có con đường dẫn tới di tích, nhiều người vì thế mà biết đến và chiêm ngưỡng được vẻ đẹp độc đáo này của thiên nhiên", ông Trung thông tin.
Phát triển du lịch để giúp người dân giữ gìn giá trị văn hóa
Do đặc thù là huyện miền núi, xuất phát điểm của người dân còn khó khăn, do vậy người dân ở đây chủ yếu là cộng đồng người Bana K'riêm còn nhiều thiếu thốn. Chính vì cái khó nên dẫn tới việc phá rừng, đời sống của người dân không được cải thiện. Đưa sinh kế, trao sinh kế cho họ bằng việc giúp họ có thể làm giàu trên quê hương để từ đó giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống là điều mà UBND huyện Vĩnh Thạnh hướng tới.

Từ cảnh đẹp thiên nhiên, người dân ở Vĩnh Hiệp bắt đầu "học" làm du lịch để thu hút khách về suối Tà Má, thưởng ngoạn hoa trang. Ảnh: Nguyễn Dũng
Chính về thế, những năm qua địa phương chú trọng đầu tư, hỗ trợ người dân trong việc "học" làm du lịch. "Trước đây, người ta chưa biết đến mùa trang rừng nở rộ, vì thế bà con ở Tà Má chưa biết du lịch là gì. Thế nhưng, vài ba năm trở lại đây, cứ tới mùa hoa sau Tết, du khách khắp nơi tìm về. Họ di chuyển xa đến cần mua sắm, từ đó bà con chúng tôi được hướng dẫn để mở các dịch vụ phục vụ du khách. Chúng tôi bán đặc sản núi rừng, cho thuê chòi bên suối, phục vụ du khách. Từ vùng đất khó, nay bà con ở Vĩnh Hiệp có thu nhập từ du lịch. Vui nữa là làng nghệ dệt thổ cẩm Hà Ri – nghề truyền thống của người Bana K'riêm được công nhận làng nghề. Sản phẩm được đưa vào phục vụ du khách, nhờ đó giúp hồi sinh nghề dệt", bà Đinh Thị Hiền (một người dân ở khu vực suối Tà Má, chia sẻ).

Bà Đinh Thị Hiền, một nghệ nhân dệt thổ cẩm ở làng Hà Ri vui mừng khi làng nghề được công nhận và được đưa vào phát triển du lịch cộng đồng. Ảnh: Thu Dịu
Nhiều du khách bày tỏ sự thích thú khi về Vĩnh Thạnh. Ở đây họ được đắm mình trong khung cảnh thiên nhiên nguyên sơ, hùng vĩ; họ có dịp được trải nghiệm những nét văn hóa của người dân bản địa, thưởng thức ẩm thực tươi ngon.

Ẩm thực vùng cao Vĩnh Thạnh cũng là một điểm nhấn thu hút du khách. Ảnh: Thu Dịu
"Mình ở Quy Nhơn nhưng mà lâu nay chưa tới Vĩnh Thạnh. Bởi trước đây mình vẫn nghĩ ở vùng núi này chắc không có gì hay để thăm quan. Thế nhưng, từ Tết năm trước tới nay, mọi người cứ truyền tai nhau về Vĩnh Thạnh với vẻ đẹp của hoa đào, hoa trang… vậy nên cũng háo hức đi cho biết. Thú thật, nhìn hoa trang vàng rực cả một khung trời thế này, mình thấy choáng ngợp. Ngay ở trong tỉnh thôi có nhiều điểm đẹp thế này mà chưa kịp khám phá", chị Lê Thanh Sương – một du khách chia sẻ trong ngày hội thưởng ngoạn hoa trang ở suối Tà Má.

Du khách bắt đầu "lên tour" Quy Nhơn - Vĩnh Thạnh để khám phá vẻ đẹp của vùng đất này. Ảnh: Thu Dịu
Theo ông Huỳnh Đức Bảo –Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh, các xã Vĩnh Sơn, Vĩnh Hiệp của huyện là vùng đất giàu tiềm năng du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng. Ở đây có khí hậu mát mẻ, trong lành, cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ.

Du khách được hòa mình vào không gian sinh hoạt cồng chiêng, tham gia lễ hội mừng cốm lúa mới của người Bana K'riêm ở Vĩnh Thạnh trong tour du lịch. Ảnh: Thu Dịu
Cùng với đó, nơi đây bà con Bana K'riêm còn giữ gìn được những nét văn hóa đặc sắc, độc đáo, trong đó phải kể đến là sinh hoạt cồng chiêng, lễ hội mừng cốm lúa mới… Cùng với ẩm thực đặc trưng như: cá niên, rau dớn, cơm lam, đọt mây nướng… hứa hẹn mang tới những trải nghiệm độc đáo cho du khách.
Du khách có thể thiết kế tour Quy Nhơn - Vĩnh Thạnh 2 ngày 1 đêm có 2 lịch trình đầy hấp dẫn như thế này. Lịch trình 1 khởi hành từ Quy Nhơn và điểm dừng chân đầu tiên là suối Tà Má, làng Hà Ri (xã Vĩnh Hiệp) để thăm quan làng nghề dệt Hà Ri – làng nghề vừa được công nhận làng nghề truyền thống; nhắm suối và thưởng ngoạn hoa trang; thưởng thức ẩm thực .
Buổi chiều di chuyển tới xã Vĩnh Sơn để hòa mình trong không khí của một vùng khí hậu ôn đới đặc trưng. Tại Vĩnh Sơn, du khách tham quan, trải nghiệm tại vùng rau, vùng hoa ôn đới; thăm thành đá Tà Kơn; thăm quan nhà trưng bày truyền thống của người Bana K'riêm – nơi đây trưng bày các bộ sưu tập về nhạc cụ, các sản phẩm dệt, đan lát của người dân địa phương. Hòa mình vào không gian văn hóa cồng chiêng của người Bana K'riêm.
Ở lịch trình thứ 2, du khách có lựa chọn khác là di chuyển từ Quy Nhơn lên tới Vĩnh Sơn, trải nghiệm các điểm đến ở đây, đặc biệt là tham quan di tích lịch sử Vườn cam Nguyễn
Huệ, săn mây ở nhà máy Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh; sau đó du khách di chuyển về xã Vĩnh Hiệp để tới với làng dệt thổ cẩm Hà Ri, thưởng ngoạn hoa trang ở suối Tà Má; tắm suối khoáng nóng và thưởng thức ẩm thực…
