"Drama" có nguồn gốc từ Hy Lạp cổ đại, chỉ một hành động hoặc sự kiện kích thích. Ngày nay chúng được người trẻ sử dụng để chỉ những câu chuyện mang tính phơi bày, bóc phốt các vụ scandal có tác động đến cộng đồng, xã hội, nhận được nhiều sự quan tâm.
Một trong những sự kiện thường xuyên thu hút sự chú ý các nền tảng mạng xã hội Việt Nam là những phát ngôn, hành động trái đạo lý, hoặc drama tình ái, gây nhiều tranh luận. Hiện có hàng trăm hội, nhóm với vài triệu lượt theo dõi liên tục chia sẻ những nội dung trên.
Theo nhà tham vấn tâm lý Giang Kate (Nguyễn Hương Giang), không chỉ đơn thuần là tin tức giải trí, những drama tình ái có thể ảnh hưởng đến tâm lý, niềm tin và cách chúng ta nhìn nhận các mối quan hệ, cụ thể:
Nhóm ủng hộ nhân vật bị phản bội
Lý do theo dõi
Họ cảm thấy đồng cảm với người bị tổn thương, có thể vì từng trải qua cảm giác tương tự.
Tâm lý bên trong
Những người này có thể mang theo tổn thương từ quá khứ hoặc có nỗi sợ bị phản bội. Họ có xu hướng đồng nhất bản thân với người bị tổn thương trong drama, dẫn đến cảm giác phẫn nộ hoặc thương cảm mạnh mẽ.
Tác động tích cực
Có thể giúp người theo dõi drama nhận diện và xử lý tổn thương của bản thân. Thúc đẩy sự đồng cảm trong xã hội đối với những người bị phản bội và lên tiếng góp phần xây dựng nhận thức về tính trung thực, thủy chung trong mối quan hệ.
Tác động tiêu cực
Nếu người phản bội không bị sự trừng phạt, người theo dõi dễ bị mất niềm tin vào tình yêu, cảm thấy bi quan về các mối quan hệ và tính công bằng trong xã hội.
Nhóm đứng về phía người phản bội
Lý do theo dõi
Họ tin vào quyền tự do cá nhân hoặc có góc nhìn linh hoạt về tình yêu.
Tâm lý bên trong
Những người này có thể từng trải qua tình huống mà họ hoặc người thân cận rơi vào vị trí người phản bội. Họ tìm cách lý giải hoặc hợp thức hóa hành vi này để giảm cảm giác tội lỗi hoặc bối rối.
Tác động tích cực
Giúp mở rộng góc nhìn về tình yêu. Nếu hai bên có thể thảo luận và lắng nghe những nguyên nhân gốc rễ sâu xa hơn mà chưa được nói ra thì sẽ giúp những người trong cuộc đối thoại, thấu hiểu và tìm ra giải pháp chung.
Tác động tiêu cực
Có thể dẫn đến việc hợp lý hóa hành vi phản bội, làm suy yếu các giá trị trung thực và cam kết trong các mối quan hệ cá nhân.
Các ứng dụng mạng xã hội hiển thị trên một smartphone. Ảnh: Bảo Lâm
Nhóm hoài nghi nhưng vẫn theo dõi
Lý do theo dõi
Muốn tìm ra sự thật ai mới thực sự là nạn nhân, tránh bị cuốn vào thông tin sai lệch.
Tâm lý bên trong
Họ có thể đã từng bị vu oan hoặc chứng kiến người khác bị vu oan. Do đó mong muốn kiểm chứng thông tin, không muốn bị thao túng bởi những câu chuyện sai lệch từ mỗi bên.
Tác động tích cực
Duy trì tư duy phản biện khách quan, không bị thiên lệch bởi thông tin của một phía đưa ra.
Tác động tiêu cực
Dễ rơi vào vòng xoáy tìm kiếm bằng chứng, mất quá nhiều thời gian vào drama mà không thu được giá trị thực tế.
Nhóm theo dõi drama để giải trí
Lý do theo dõi
Drama tạo cảm giác kịch tính, hấp dẫn như một bộ phim thực tế.
Tâm lý bên trong
Họ có thể cảm thấy cuộc sống hàng ngày quá đơn điệu và tìm kiếm sự kích thích từ drama. Tuy nhiên, việc phụ thuộc vào drama để giải trí có thể khiến họ mất kết nối với những trải nghiệm thực tế trong cuộc sống.
Tác động tích cực
Trong ngắn hạn, có khoảng thời gian giải trí, đánh lạc hướng khỏi những căng thẳng với các vấn đề trong cuộc sống cá nhân. Drama giúp cảm thấy hưng phấn vì chất dopamine tiết ra trong não và cơ thể một cách tạm thời.
Tác động tiêu cực
Drama kích thích não tiết ra dopamine là một nguồn dopamine không lành mạnh, vì nó đến từ sự tiêu thụ drama thay vì những trải nghiệm thực tế có ý nghĩa. Nếu lạm dụng, có thể bị "nghiện drama", luôn tìm kiếm những tình huống giật gân để thỏa mãn cảm giác kích thích.
Khi tiếp xúc liên tục với drama phản bội, có thể bắt đầu hoài nghi về tình yêu, cảm thấy rằng tất cả mối quan hệ đều không đáng tin cậy. Dần dần, mất niềm tin vào sự chân thành và cảm thấy thế giới đầy rẫy sự dối trá.
Việc tiêu thụ drama quá mức có thể thay đổi cách nhìn nhận về cuộc sống. Người theo dõi có thể trở nên bi quan, khó tin tưởng người khác và mất động lực xây dựng các mối quan hệ lành mạnh. Từ đó khiến cho cơ thể thường vào trạng thái kích thích căng thẳng không lành mạnh, tăng adrenaline và cortisol.
Trong thực tế, có thể còn có những nhóm người có cách tiếp cận drama theo cách khác, ví dụ như nhóm theo dõi chỉ vì tò mò nhưng không thực sự bận tâm hay nhóm chuyên gia phân tích drama với góc nhìn tâm lý, pháp lý...
Theo bà Giang, drama tình ái có thể mang lại nhiều góc nhìn đa chiều cuốn hút, nhưng nếu tiêu thụ một cách vô thức, nó có thể tác động tiêu cực đến tâm lý và niềm tin của con người và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống cá nhân của người theo dõi cũng như chất lượng tinh thần trong cộng đồng.
Cần duy trì tư duy tỉnh táo, hiểu rõ tác động của drama và không để nó ảnh hưởng tiêu cực đến cách chúng ta nhìn nhận về tình yêu, con người và thế giới xung quanh.
Mỹ Ý
