'Hoa mắt' các khoản thu học liên kết ở TP.HCM

Học sinh tại trường Tiểu học Đặng Trần Côn trong giờ ra chơi.

Theo phản ánh của nhiều phụ huynh có con học tại các trường tiểu học và THCS trên địa bàn TP.HCM, trong giấy báo thu học phí hàng tháng, ngoài các khoản chi thường kỳ như tiền bán trú, tiền ăn, tiền nước uống… còn xuất hiện dày đặc các khoản thu từ chương trình liên kết hoặc tăng cường.

Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tại đô thị lớn như TP.HCM ngày càng tăng, các khoản thu phát sinh khiến nhiều gia đình phải cân nhắc kỹ lưỡng. Đặc biệt, với những gia đình lao động có thu nhập thấp, việc mỗi tháng phải chi thêm hàng trăm nghìn đến cả triệu đồng cho các môn học tự nguyện của con là việc không hề dễ dàng.

Quá nhiều môn “tự nguyện”

Các chương trình này bao gồm: Tăng cường ngoại ngữ tiếng Anh với giáo viên nước ngoài, kỹ năng sống, giáo dục STEM, tư duy logic, tin học tự chọn, năng khiếu, câu lạc bộ… Mỗi khoản thu có thể không quá lớn nếu nhìn riêng lẻ, dao động từ vài chục nghìn đến vài trăm nghìn đồng mỗi tháng.

Tuy nhiên, khi cộng gộp, tổng số tiền mà phụ huynh phải chi trả có thể lên đến tiền triệu. Đáng chú ý, một số chương trình ngoại ngữ tích hợp với Toán và Khoa học do giáo viên nước ngoài giảng dạy có mức thu lên tới hơn 500.000 đồng/tháng.

Chị H.D (phường Lái Thiêu) cho rằng về hình thức, chương trình liên kết là tự nguyện, phụ huynh có quyền đăng ký hoặc không.

Tuy nhiên, trên thực tế, sự “tự nguyện” này lại đi kèm với không ít áp lực vô hình. Vào đầu năm học, giáo viên chủ nhiệm thường phát phiếu khảo sát đăng ký các môn liên kết. Khi đa số phụ huynh trong lớp đều đăng ký, những học sinh không tham gia sẽ bị tách ra trong khung giờ học liên kết để tự học, sinh hoạt riêng hoặc ngồi chờ. Điều này khiến trẻ thấy lạc lõng.

“Con tôi hỏi vì sao các bạn được học với thầy cô nước ngoài còn con thì không. Nghe con nói vậy, dù rất đắn đo về chi phí, tôi vẫn phải đăng ký cho con học để con không cảm thấy thua kém bạn bè”, chị H.D. bộc bạch.

Bên cạnh áp lực tâm lý, nhiều phụ huynh còn đặt câu hỏi về tính phù hợp của việc triển khai quá nhiều chương trình liên kết trong trường công lập. Trường công được Nhà nước đầu tư để đảm bảo chương trình giáo dục phổ thông cơ bản, bình đẳng cho mọi học sinh. Việc bổ sung quá nhiều chương trình thu phí dễ tạo ra khoảng cách giữa các em có điều kiện và những em có hoàn cảnh khó khăn.

Anh Q.T. (ngụ phường Chợ Lớn), bày tỏ: “Nếu các môn này thật sự cần thiết cho tất cả học sinh thì nên đưa vào chương trình chính thức và có chính sách hỗ trợ phù hợp. Còn nếu là tự chọn, thì cần tổ chức sao cho học sinh không tham gia cũng không bị thiệt thòi hay mặc cảm”.

Danh mục khoản thu tháng 12 của rường THCS Nguyễn Văn Luông (phường Phú Định). Học sinh không đăng ký bất kỳ dịch vụ hay chương trình học tăng cường nào chỉ cần đóng 10.000 đồng tiền nước uống.

Không được tùy tiện liên kết để thu tiền

Lãnh đạo Sở GD&ĐT TP.HCM khẳng định các trường học không được tùy tiện liên kết chương trình để thu tiền phụ huynh, đồng thời tuyệt đối không để xảy ra tình trạng học sinh bị phân biệt hay “ra rìa” nếu không tham gia các hoạt động tự chọn.

Theo ông Hồ Tấn Minh, Chánh văn phòng Sở GD&ĐT TP.HCM, chương trình giáo dục phổ thông hiện nay yêu cầu bậc tiểu học dạy học hai buổi mỗi ngày và khuyến khích thực hiện ở bậc trung học nhằm phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất cho học sinh. Hiệu trưởng các trường có trách nhiệm xây dựng kế hoạch giảng dạy phù hợp, bao gồm chương trình chính khóa theo quy định của Bộ GD&ĐT và các hoạt động hỗ trợ, bổ trợ.

Đối với những nội dung bổ trợ, nhà trường có thể hợp tác với các đơn vị bên ngoài để tổ chức giảng dạy các kỹ năng cần thiết như ngoại ngữ với giáo viên bản ngữ, trí tuệ nhân tạo (AI), kỹ năng mềm…

Theo ông Hồ Tấn Minh, việc liên kết chỉ được thực hiện ở những nội dung mà trường chưa đủ điều kiện tự triển khai. Không phải hoạt động nào cũng được đem ra liên kết để thu phí, bởi nhà trường không hoạt động theo mô hình kinh doanh.

Ông Minh nói thêm việc tổ chức các chương trình liên kết phải đảm bảo tính công khai, minh bạch. Phụ huynh tham gia trên tinh thần tự nguyện và nhà trường phải bố trí lớp học, thời khóa biểu hợp lý.

Ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó giám đốc Sở GD&ĐT TP.HCM, khẳng định yếu tố tự nguyện là nguyên tắc bắt buộc. Với những học sinh không tham gia học liên kết, nhà trường phải tổ chức các hoạt động khác như câu lạc bộ văn hóa, thể thao, mỹ thuật hoặc khoa học để các em sinh hoạt trong cùng khoảng thời gian.

Tuy nhiên, qua kiểm tra, sở ghi nhận một số trường chưa thực hiện đúng quy định, chưa công khai thông tin về chương trình hoặc sắp xếp thời khóa biểu chưa phù hợp.

Lãnh đạo sở cho biết sẽ tiếp tục chấn chỉnh và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nghiêm trọng.