Hết thời trường quốc tế tự xưng

Thí sinh tại Hà Nội trong ngày hội tuyển sinh. Ảnh: Trọng Quân/Tiền Phong.

Theo dự thảo nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục Đại học mà Bộ GD&ĐT lấy ý kiến, việc đặt tên các cơ sở giáo dục đại học sẽ có những khác biệt so với quy định hiện hành. Trong đó, đáng chú ý, trường đại học không được tự ý đặt những tên gọi thể hiện vị thế đặc biệt kiểu như "quốc gia", "quốc tế".

Thắt chặt quản lý thương hiệu

Cụ thể, dự thảo yêu cầu nguyên tắc chung đầu tiên khi đặt tên trường đại học là không được gây nhầm lẫn về loại hình, tính chất sở hữu, phạm vi hoạt động, cơ quan quản lý, chất lượng hoặc vị thế của cơ sở giáo dục đại học; không sử dụng từ ngữ thể hiện danh hiệu, thứ hạng.

Nguyên tắc thứ hai, không sử dụng từ ngữ, ký hiệu trùng hoặc tương tự, gây nhầm lẫn với tên của cơ quan nhà nước; đơn vị lực lượng vũ trang; tổ chức chính trị - xã hội; cơ sở giáo dục, giáo dục nghề nghiệp hoặc cơ sở giáo dục đại học khác trong nước; hoặc cơ sở giáo dục nước ngoài.

Nguyên tắc thứ ba, tên phải thể hiện đúng loại hình pháp lý, quyền cấp bằng và mức độ đào tạo theo quy định của pháp luật. Việc sử dụng các từ "đại học", "trường đại học", "học viện" phải phù hợp với điều kiện thành lập và cơ cấu tổ chức được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Tiếp đến, tên phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học Việt Nam phải có cụm từ "phân hiệu"; tên cơ sở giáo dục đại học; tên địa phương nơi đặt phân hiệu.

Nguyên tắc tiếp theo, tên không được sử dụng các từ, cụm từ mang tính "quốc gia" hoặc thể hiện vị thế đặc biệt như "quốc tế", "quốc gia", "Việt Nam", "Hồ Chí Minh", "International", "National", "State", trừ khi được cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Hiện nay, một số trường đại học có chữ “quốc tế” trong tên như ĐH Quốc tế Hồng Bàng, ĐH tư thục Quốc tế Sài Gòn, ĐH Quốc tế Bắc Hà, ĐH Quốc tế miền Tây, ĐH Quốc tế (Đại học Quốc gia TPHCM). Một số trường đại học có tên tiếng Việt giống nhau nhưng tên tiếng Anh lại khác.

Theo Bộ GD&ĐT, việc đặt tên cơ sở giáo dục đại học như hiện hành chưa được quy định chặt chẽ, gây nhầm lẫn giữa các loại hình hoặc hình thức. Vì thế, cơ quan soạn thảo đề xuất nhiều điểm mới như trên nhằm khắc phục bất cập.

TS Phạm Hiệp, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giáo dục và Chuyển giao tri thức (ĐH Thành Đô), đánh giá việc bổ sung các quy định chặt chẽ hơn về đặt tên cơ sở giáo dục đại học là cần thiết. Theo ông Hiệp, dự thảo nghị định cấm sử dụng các từ như “quốc gia”, “quốc tế” trong tên trường (nếu không được cơ quan có thẩm quyền cho phép) là điểm then chốt nhằm tránh gây nhầm lẫn cho xã hội.

Thí sinh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025. Ảnh minh họa: Đinh Hà/Znews.

Không chạy theo số lượng

Dự thảo nghị định cũng nêu rõ cơ sở giáo dục đại học muốn được công nhận là đại học cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định. Trong số này, cơ sở giáo dục đại học phải có ít nhất 5 trường thuộc cơ cấu tổ chức (mỗi trường có tối thiểu 5 ngành đào tạo tất cả các trình độ của giáo dục đại học; quy mô đào tạo chính quy từ 5.000 người học trở lên…). Quy định hiện hành là 3 trường.

Đồng thời có tối thiểu 25 ngành đào tạo đến trình độ tiến sĩ theo danh mục và quy định hiện hành, quy mô đào tạo chính quy đạt từ 25.000 người học trở lên tại thời điểm nộp hồ sơ (quy định hiện hành là 15.000 người học).

Về đội ngũ giảng viên, tỷ lệ giảng viên quốc tế tham gia giảng dạy phải đạt tối thiểu 5%, giảng viên cơ hữu trình độ tiến sĩ đạt tối thiểu 60%...

Lãnh đạo một trường đại học lớn tại Hà Nội cho rằng việc đưa ra những con số tưởng là cao để làm “rào cản”, nâng cao chất lượng đào tạo của các trường nhưng thực tế có tác dụng ngược lại. Hiện nay, đang có “cuộc đua ngầm” chuyển từ trường đại học thành đại học. Các con số đưa ra sẽ dẫn đến tình trạng tuyển sinh bằng mọi giá. Việc quy định quy mô đào tạo chính quy ít nhất 25.000 người như dự thảo dễ chạy theo mở rộng quy mô hình thức.

Thực tế cho thấy Việt Nam đang tồn tại 3 mô hình đại học: Đại học quốc gia (2 đại học); đại học vùng (3 đại học); đại học (7đại học). Đại học quốc gia và đại học vùng bao gồm các trường đại học độc lập, có con dấu, bằng tốt nghiệp mang tên từng trường.

Các đại học còn lại như ĐH Bách khoa Hà Nội, ĐH Kinh tế Quốc dân, ĐH Công nghiệp Hà Nội, ĐH Phenikaa tuy có trường trực thuộc nhưng không có con dấu và bằng tốt nghiệp do đại học “mẹ” cấp.