Hai thập niên trước, việc định vị trên bản đồ số vẫn còn là điều xa lạ với đại đa số công chúng. Người ta chủ yếu sử dụng bản đồ giấy, sách hướng dẫn du lịch hay các thiết bị GPS chuyên dụng đắt tiền để định hướng.
Tuy nhiên, kể từ khi Google Maps chính thức ra đời vào năm 2005, thói quen di chuyển và cách chúng ta nhìn nhận thế giới đã hoàn toàn thay đổi. Năm 2025 đánh dấu chặng đường 20 năm kể từ ngày "gã khổng lồ tìm kiếm" cho ra mắt ứng dụng bản đồ kỹ thuật số này. Đây là một dịp đặc biệt để chúng ta nhìn lại lịch sử hình thành, bối cảnh phát triển và tầm ảnh hưởng to lớn của Google Maps đối với đời sống hiện đại.
Từ một căn phòng nhỏ tại Sydney
Google Maps không xuất phát như một dự án nội bộ của Google. Thay vào đó, nó được khởi đầu trong một căn hộ ở Sydney vào năm 2003, nơi 4 nhà phát triển bao gồm 2 anh em Lars Rasmussen, Jens Rasmussen, Noel Gordon, và Stephen Ma thai nghén một phần mềm bản đồ kỹ thuật số có tên Where 2.
Ý tưởng này xuất phát từ nhu cầu làm cho việc sử dụng bản đồ trực tuyến trở nên dễ dàng hơn, trực quan hơn, và quan trọng nhất là tương tác theo thời gian thực. Những nhà đồng sáng lập này đã sớm nhận thấy tiềm năng to lớn khi giúp người dùng "nhìn" được vị trí của mình cùng những địa điểm xung quanh chỉ với vài cú nhấp chuột.
Ở thời điểm đó, hầu hết bản đồ kỹ thuật số chỉ dừng lại ở dạng tĩnh, trình bày trên website ở chế độ xem đơn giản. Người dùng muốn tìm đường thường phải nhập liệu khá thủ công, lại thiếu các chức năng phóng to, thu nhỏ hay di chuyển mượt mà. "Where 2 Technologies" mong muốn thay đổi điều này.
Những nét vẽ nguệch ngoạc trên bảng trắng do Noel Gordon, đồng sáng lập Google Maps, thực hiện khi công ty của ông đàm phán việc bán cho Google vào năm 2004
Khi "Where 2 Technologies" còn trong giai đoạn hoàn thiện phiên bản beta và tìm kiếm nhà đầu tư, Google đã để mắt đến tiềm năng của dự án này. Công cuộc xây dựng đế chế dịch vụ trực tuyến của Google vào đầu những năm 2000 đang ở bước đầu phát triển mạnh mẽ: họ vừa vươn mình trở thành công cụ tìm kiếm số một toàn cầu, vừa nuôi tham vọng mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác, bao gồm việc cung cấp dịch vụ bản đồ. Thương vụ mua lại "Where 2 Technologies" của Google năm 2004 là minh chứng rõ ràng cho xu thế đó.
Chính việc được về chung nhà với Google đã mở đường cho việc tạo nên một ứng dụng bản đồ thay đổi thế giới như hiện nay. Lúc đó, dù gây ấn tượng với ông Larry Page, nhưng nhà sáng lập Google lại không thích cách triển khai thông qua phần mềm của Where 2 – điều này nghĩa là người dùng sẽ phải tải xuống phần mềm và cài đặt vào máy tính. Khi đó, ông Page đã nói một câu nổi tiếng: "Chúng tôi thích web hơn" và đặt ra thời hạn cho một phiên bản web của ý tưởng này.
Đồng sáng lập Google Maps, Noel Gordon
Nhóm Where 2 đã cùng nhau tạo ra một phiên bản web của chương trình của họ bằng cách sử dụng một tập hợp các kỹ thuật phát triển web ít được biết đến được gọi là Ajax, viết tắt của Asynchronous JavaScript and XML, một ngôn ngữ web. Điều này có nghĩa là một trang web đã tải có thể lấy dữ liệu mới – nói cách khác là tự cập nhật – mà không cần phải làm mới toàn bộ trang.
Sau đó, Google cũng mua lại Keyhole, một công ty cung cấp hình ảnh vệ tinh của Trái Đất (sau này trở thành Google Earth) và ZipDash, một công ty phân tích giao thông theo thời gian thực. Sự kết hợp của 3 công ty này đã làm nên Google Maps như ngày nay.
Năm 2005, Google Maps ra mắt – Bước ngoặt trong cách dẫn đường
Tháng 2 năm 2005, Google chính thức công bố Google Maps đến cộng đồng người dùng toàn thế giới. Ngay lập tức, ứng dụng này thu hút sự chú ý nhờ khả năng cho phép người dùng "kéo" và "thả" bản đồ tự do trên trình duyệt – điều gần như không tồn tại trước đó.
Giao diện ban đầu của Google Maps
Tính năng phóng to, thu nhỏ tương tác cũng được hưởng ứng nồng nhiệt. Thay vì phải chuyển trang hay đợi tải từng hình bản đồ tĩnh, người dùng đã có thể điều hướng và khám phá toàn bộ khu vực mình quan tâm trong cùng một giao diện.
Cùng với việc bổ sung thông tin chi tiết về địa điểm, như nhà hàng, khách sạn, trạm xăng, cửa hàng tạp hóa… Google Maps trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy cho mỗi chuyến đi. Tính năng tìm đường tự động, cho phép nhập điểm xuất phát và đích đến, cũng khiến việc tìm lộ trình trở nên đơn giản và tiết kiệm thời gian hơn bao giờ hết.
Ở những năm 2005, khi phần lớn người dùng máy tính vẫn đang làm quen với các tiện ích trực tuyến, sự xuất hiện của Google Maps được ví như "mở một cánh cửa" đi tới vô số tiện ích mới.
Stephen Ma, một trong các đồng sáng lập Google Maps.
Dần dà, Google Maps còn tích hợp các lớp thông tin như địa hình, ảnh vệ tinh, đồng thời bắt tay với những công ty cung cấp dữ liệu bản đồ khắp nơi trên thế giới để củng cố tính chính xác và độ phong phú của hệ thống. Tất cả điều đó mang đến cho người dùng một cái nhìn toàn diện về hành tinh nơi chúng ta đang sống.
Từ web đến di động: Mở ra kỷ nguyên dẫn đường mọi lúc mọi nơi
Sự bùng nổ của điện thoại thông minh (smartphone) đã đẩy Google Maps đến tầm cao mới. Ban đầu, ứng dụng này chỉ giới hạn trên nền web và dành cho người dùng máy tính. Nhưng khi iPhone ra mắt năm 2007, tiếp theo đó là loạt smartphone Android, Google lập tức nhận thấy cơ hội "bỏ vào túi" một công cụ dẫn đường vô cùng mạnh mẽ. Phiên bản Google Maps trên di động nhanh chóng xuất hiện, mang những tính năng tìm kiếm địa điểm, lập lộ trình, dẫn đường bằng giọng nói và thậm chí là chia sẻ vị trí theo thời gian thực.
Với Google Maps cho di động, những người lần đầu đặt chân đến một thành phố xa lạ không còn phải lo lắng "đi lạc", những chuyến công tác hay du lịch trở nên linh hoạt, dễ dàng hơn. Từ việc tìm nhà hàng phù hợp với "gu" ẩm thực, đến kiểm tra tình trạng giao thông theo thời gian thực, người dùng có thể thao tác mọi thứ chỉ bằng vài cú chạm trên màn hình.
Thay vì phải ngồi nghiên cứu bản đồ giấy phức tạp, lắng nghe chỉ dẫn dài dòng, giờ đây mỗi cá nhân đều có thể tự lập kế hoạch đi lại nhanh chóng. Đây không chỉ là sự tiện lợi, mà còn là tự do trong việc khám phá và trải nghiệm thế giới xung quanh.
Năm 2007, Google Maps tiếp tục làm nên tiếng vang khi giới thiệu tính năng Street View – cho phép hiển thị hình ảnh chụp thực tế từ góc nhìn của người đi bộ, người lái xe. Những chiếc xe gắn camera 360 độ của Google đã lăn bánh qua hàng trăm quốc gia, ghi lại hàng triệu con đường, tòa nhà, danh thắng. Người dùng chỉ cần kéo "người vàng" Pegman vào khu vực mình muốn, lập tức khung cảnh thực tế dưới dạng ảnh toàn cảnh hiện ra sinh động.
Street View khiến không ít người kinh ngạc, vì lần đầu tiên, chỉ thông qua màn hình máy tính hoặc điện thoại, họ có thể "đi dạo" trên những con phố ở Paris, New York, Tokyo… mà không cần rời khỏi nhà. Tính năng này không chỉ giúp du khách có cái nhìn chân thực trước khi đặt chân đến nơi xa lạ, mà còn hỗ trợ tra cứu địa chỉ, kiểm tra quang cảnh xung quanh, từ đó chuẩn bị tốt hơn cho mọi chuyến đi.
Google Street View, cách người dùng du lịch qua màn ảnh nhỏ
Mặt khác, Street View cũng đặt ra nhiều câu hỏi về quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu hình ảnh cá nhân. Google phải điều chỉnh, làm mờ gương mặt, biển số xe… để xoa dịu những băn khoăn pháp lý. Dù vậy, bước đột phá của Street View vẫn được công nhận là một "cú hích" sáng tạo, thay đổi triệt để cách chúng ta nhìn và khám phá thế giới.
Cuộc cách mạng dẫn đường trực tuyến
Đáng chú ý, việc mở cửa API của Google Maps cho các bên thứ ba cũng tạo động lực mạnh mẽ cho hệ sinh thái bản đồ bùng nổ. Hàng triệu trang web, ứng dụng di động, dịch vụ chia sẻ xe (như Uber, Grab) hay các doanh nghiệp logistic, du lịch… đã khai thác sức mạnh của Google Maps để nâng cao chất lượng sản phẩm. Có thể nói, ứng dụng bản đồ không còn chỉ là một lựa chọn, mà dần trở thành hạ tầng căn bản, "huyết mạch" kết nối thông tin địa lý toàn cầu.
Trong 20 năm qua, Google Maps đã ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực. Đối với người dùng cá nhân, công cụ này giống như một "kim chỉ nam" cho mọi chuyến đi, từ việc dẫn đường đi làm, đi học mỗi sáng đến việc tìm con hẻm nhỏ trong một khu phố chưa từng đặt chân đến. Trong lĩnh vực du lịch, khách du lịch quốc tế có thể tự tin hơn khi khám phá những miền đất mới; còn những thành phố nổi tiếng, những điểm đến xa xôi, "kín tiếng" trên bản đồ cũng có cơ hội được quảng bá.
Lars Rasmussen, đồng sáng lập Google Maps
Đối với các doanh nghiệp, Google Maps tạo ra kênh tiếp cận khách hàng đầy tiềm năng. Tính năng Google My Business giúp công ty, cửa hàng hiển thị thông tin như vị trí, giờ mở cửa, số điện thoại và đánh giá của khách hàng ngay trên bản đồ. Nhờ đó, những người đang ở gần đó có thể "lập tức" tìm thấy và quyết định ghé thăm, sử dụng dịch vụ hay mua sản phẩm. Các ngành logistic, vận tải, giao hàng cũng được hưởng lợi lớn từ khả năng tối ưu lộ trình, theo dõi đơn hàng theo thời gian thực.
Mặt khác, Google Maps còn góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ cứu trợ thiên tai, quản lý đô thị và bảo vệ môi trường. Nhờ tích hợp dữ liệu địa lý và ảnh vệ tinh, các nhà quy hoạch đô thị, tổ chức cứu hộ, cơ quan quản lý tài nguyên môi trường… có thể nắm bắt chi tiết hơn, xử lý nhanh chóng hơn. Dịch vụ định vị này đã trở thành công cụ chung, góp phần thúc đẩy sáng tạo, nâng cao năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu hay tai ương.
Cả người đi bộ lẫn lạc đà đều có thể được Google sử dụng để xây dựng nên dữ liệu hình ảnh cho Google Street View của mình
Sau một chặng đường 20 năm, Google Maps đã chứng minh rằng bản đồ kỹ thuật số không chỉ đơn thuần là công cụ giúp chúng ta biết "chúng ta đang ở đâu". Hơn thế nữa, nó dần trở thành một "cổng thông tin" khổng lồ, giúp chúng ta kết nối với môi trường, khám phá những địa điểm mới, gắn kết các cộng đồng, và thậm chí góp phần thúc đẩy kinh doanh trên khắp hành tinh.
Ngày nay, khi nhắc đến "xem bản đồ", thứ đầu tiên người ta nghĩ đến hầu như là Google Maps, chứ không còn là tấm bản đồ giấy xếp gọn trong túi áo. Thói quen này thể hiện sự thay đổi sâu sắc trong nhận thức và cách chúng ta tương tác với thế giới xung quanh. Từ lớp nền địa lý, Google Maps đã "bồi đắp" thêm vô số thông tin về con người, doanh nghiệp, môi trường tự nhiên và cả những giá trị văn hóa. Đó là lý do khiến ứng dụng này không ngừng trở nên phong phú, hữu dụng hơn, đồng thời vẫn tạo cảm hứng cho những đột phá công nghệ tiếp theo.
