Sĩ tử lo thiệt khi chung thang điểm, đại học đảm bảo công bằng ra sao?

Nhiều thí sinh băn khoăn về việc quy đổi điểm xét tuyển về thang chung. Ảnh minh họa: Ngọc Bích.

“Nếu quy đổi điểm trúng tuyển giữa các phương thức, tổ hợp về thang chung, em lo ngại vấn đề công bằng bởi tính chất mỗi kỳ thi, phương thức khác nhau”, Cao Giang (học sinh lớp 12 tại Hà Nội) chia sẻ với Tri Thức - Znews.

Bộ GD&ĐT cho biết sẽ công bố Quy chế tuyển sinh đại học 2025 trong tháng 3, trong đó dự kiến yêu cầu các trường quy đổi điểm sao cho điểm xét, điểm trúng tuyển phải được quy đổi tương đương về một thang điểm chung, thống nhất đối với từng chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo. Trước thay đổi này, không ít học sinh bày tỏ băn khoăn.

Học sinh lo thiếu công bằng, Bộ GD&ĐT nói gì?

Năm nay, Cao Giang dự tính đăng ký xét tuyển vào Đại học Thương Mại và Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Ba yếu tố chính em dùng để xét tuyển là học bạ, điểm thi tốt nghiệp THPT và chứng chỉ IELTS.

Giang đánh giá đề thi IELTS có phần khó hơn so với đề thi tốt nghiệp THPT môn Tiếng Anh. Để có chứng chỉ này, học sinh cũng mất nhiều thời gian, công sức ôn luyện. Ví dụ, để đạt IELTS 6.0, Giang mất hơn một năm tập trung ôn tập cùng chi phí gần 30 triệu đồng.

“Nếu quy đổi về một thang điểm, em nghĩ những bạn xét bằng chứng chỉ quốc tế hay điểm kỳ thi riêng sẽ gặp bất lợi hơn so với xét học bạ hay điểm thi THPT bởi mức độ phân loại đề thi, độ khó dễ chênh lệch. Chưa kể, chúng em cũng đầu tư nhiều chi phí hơn”, Giang nói.

Chung băn khoăn với Giang, Minh Khuê (học sinh lớp 12 tại Hà Nội) cho biết em dự tính dùng điểm thi đánh giá năng lực để xét tuyển vào các trường đại học. Khuê đặt câu hỏi các trường sẽ đưa ra công thức quy đổi ra sao, đâu là mẫu số chung bởi mỗi phương thức lại có tiêu chí khác nhau.

Ngoài băn khoăn về việc quy đổi, Cao Giang cho rằng việc đợi các trường công bố cách quy đổi cũng khiến em sốt ruột, bị động. Bên cạnh đó, với thay đổi mới, học sinh sẽ khó căn cứ vào điểm chuẩn năm trước để sắp xếp nguyện vọng.

Tại Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp năm 2025 diễn ra tại Đại học Bách khoa Hà Nội hôm 16/3, trao đổi với phóng viên, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho hay hiện tồn tại hai điểm chuẩn, một là điểm chuẩn theo điểm thi tốt nghiệp THPT, hai là điểm chuẩn khác (chẳng hạn điểm học bạ, điểm từ kết quả kỳ thi đánh giá tư duy, đánh giá năng lực…).

"Chúng ta đặt ngay câu hỏi 'Vì sao lại có hai điểm chuẩn này?'. Hiển nhiên, giữa hai điểm chuẩn này phải có sự tương đương, không thể dựa theo số chỉ tiêu mà các trường đặt ra.

Do đó, việc quy đổi hoặc xác định để hai điểm chuẩn này tương đương nhau là rất cần thiết, để đảm bảo công bằng cho thí sinh sao cho năng lực tương đương”, ông Sơn khẳng định.

Thời điểm hiện tại, một số đại học đã có quy định về việc quy đổi điểm xét tuyển về một thang chung. Ảnh: Ngọc Bích.

Trường quy đổi điểm thế nào?

Theo thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, Bộ GD&ĐT đang cùng một số đại học xây dựng hướng dẫn để có sự thống nhất trong hệ thống, nhưng vẫn đảm bảo sự đa dạng về quyền tự chủ theo yêu cầu của từng ngành nghề.

Thực tế, một số trường đại học đã công bố quy định về việc quy đổi điểm xét tuyển về một thang chung.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, ThS Nguyễn Quang Trung, Phó trưởng phòng Truyền thông và Tuyển sinh, Đại học Thương mại, cho biết công thức tính điểm xét tuyển của các phương thức được tính toán kỹ lưỡng, nhằm đảm bảo sự công bằng cho thí sinh.

Trường căn cứ kết quả học tập của thí sinh, đối sánh với điểm chuẩn từng phương thức trong 3 năm gần nhất. Đây là dữ liệu để tính toán, đưa ra công thức xét tuyển năm 2025.

Với phương thức xét điểm thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, điểm xét tuyển tính theo công thức sau:

Trong đó: Ka, Kb là hệ số phản ánh sự chênh lệch về độ khó của bài thi/phân hóa trình độ thí sinh.

“Hiện nay, điểm đánh giá năng lực, đánh giá tư duy sau khi quy về thang điểm 30 sẽ thấp hơn so với điểm thi tốt nghiệp THPT. Như vậy, để đảm bảo công bằng, chúng tôi sẽ nhân với một hệ số K (lớn hơn 1)”, ông Trung nói.

Ông Trung cho biết sau khi có điểm thi tốt nghiệp THPT và điểm các kỳ thi riêng, trường sẽ công bố hệ số Ka, Kb, căn cứ trên việc phân tích số liệu, phổ điểm của các đơn vị khảo thí và kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Từ đó, trường tổng hợp kết quả, so sánh, đặt hệ số này tương ứng ở các mức điểm khác nhau để đảm bảo công bằng một cách tương đối giữa các nhóm thí sinh xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT và nhóm thí sinh xét tuyển bằng điểm thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy.

Trong khi đó, tại chương trình Một ngày là sinh viên Đại học Kinh tế Quốc dân, TS Lê Anh Đức, Trưởng phòng Quản lý đào tạo (Đại học Kinh tế Quốc dân), cho biết thang điểm được sử dụng để quy đổi là 30. Nhà trường sẽ lấy mức điểm cao nhất để xét tuyển bình đẳng, công bằng giữa tất cả thí sinh.

Việc đưa ra công thức quy đổi ra sao, ông Đức nhận định đây là một bài toán khó. Đại học Kinh tế Quốc dân đã tập hợp một đội ngũ chuyên gia nghiên cứu dựa trên sự kết hợp nhiều tiêu chí, như kết quả học tập, kết quả đầu ra của sinh viên trong những năm gần đây, từ đó tìm ra hệ số quy đổi phù hợp.

“Việc quy đổi tương đương giữa các phương thức được hiểu là sự tương đương giữa năng lực học tập chứ không phải quy đổi tương đương về mặt số học”, ông Đức nói.

Ví dụ, một thí sinh đạt 1.500 SAT, ở top 5% thí sinh tốt nhất trong kỳ thi đó, khi quy đổi, nhà trường sẽ có cách tính toán sao cho tương đương và không thiệt thòi cho thí sinh. Chẳng hạn quy đổi sang top 5% thí sinh có điểm thi tốt nghiệp THPT cao nhất.

Tuy nhiên, nếu khảo sát các năm trước, những bạn nằm trong top điểm SAT từ 1.500 trở lên nhưng kết quả học tập kém hơn các bạn thi tốt nghiệp THPT đạt 28 điểm trở lên, nhà trường sẽ phải cân nhắc 1.500 điểm SAT không thể tương ứng với các bạn 28 điểm.

Ông Đức cho biết Đại học Kinh tế Quốc dân cơ bản đã tính toán xong công thức quy đổi phù hợp, dự kiến công bố tới thí sinh vào cuối tháng 3.

PGS.TS Vũ Duy Hải, Trưởng ban Tuyển sinh - Hướng nghiệp, Đại học Bách khoa Hà Nội, cho biết Đại học Bách khoa Hà Nội cũng đã tính toán công thức quy đổi điểm xét tuyển về thang bậc chung.

Giữa các phương thức, trọng số được nhà trường ưu tiên nhất là xét tuyển tài năng, sau đó là kết quả thi đánh giá tư duy, cuối cùng là điểm thi tốt nghiệp THPT.

Theo ông Hải, cách chuyển đổi tương đương theo số học đang được đồn đoán trên mạng xã hội (như 70 điểm đánh giá tư duy tương đương 21 điểm thi tốt nghiệp THPT) là chưa chuẩn. Hiện, Đại học Bách khoa Hà Nội đang chờ bộ công bố quy chế tuyển sinh để công khai công thức quy đổi điểm của trường.

Theo ThS Nguyễn Quang Trung, việc quy đổi về thang điểm chung có thể gây khó khăn cho các trường đại học, buộc các trường phải tính toán chi tiết, tham khảo nhiều nguồn dữ liệu để đưa ra công thức quy đổi đảm bảo công bằng một cách tương đối.

“Năm đầu tiên, điểm quy đổi có thể không phản ánh sự công bằng một cách tuyệt đối. Tuy nhiên, trên cơ sở dữ liệu của năm nay, các năm sau, công thức sẽ được tinh chỉnh, tối ưu hơn. Việc quy đổi này sẽ giúp đảm bảo công bằng hơn cho thí sinh”, ông Trung đánh giá.