Hơn thập kỷ vô sinh do biến chứng đái tháo đường

Anh Tiến, sống tại bang California, Mỹ, từ lâu phải tiêm insulin để kiểm soát đường huyết vì mắc bệnh đái tháo đường type 2. Hơn 10 năm không con, anh được bác sĩ tại Mỹ chẩn đoán vô sinh do không có tinh trùng, vi phẫu tinh hoàn tìm được tinh binh để thụ tinh ống nghiệm nhưng chuyển phôi thất bại.

Vợ chồng anh Tiến sau đó kết nối với phòng khám online của Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM (IVF Tâm Anh TP HCM), được ThS.BS.CKII Dương Quang Huy, Trưởng đơn vị Nam học, hướng dẫn quy trình, thủ tục giấy tờ và phác đồ điều trị. Đầu năm 2025, họ trở về Việt Nam, đến IVF Tâm Anh TP HCM khám và điều trị.

Anh Tiến được dùng thuốc điều trị rối loạn cương nhưng vẫn không thể xuất tinh ra ngoài dù có khoái cảm. Bác sĩ kiểm tra nước tiểu tìm thấy 7 tinh trùng bất động trong cặn lắng. Bác sĩ Huy giải thích anh Tiến mắc tình trạng xuất tinh ngược dòng, là biến chứng thường gặp ở nam giới có bệnh đái tháo đường. Việc kiểm soát đường huyết không tốt có thể dẫn đến biến chứng thần kinh và biến chứng mạch máu ảnh hưởng đến chức năng sinh lý, rối loạn cương, xuất tinh ngược dòng. Tinh trùng không xuất ra ngoài mà đi ngược vào bàng quang nên sẽ xuất hiện trong nước tiểu.

Trường hợp anh Tiến, nếu kiềm hóa nước tiểu để thu tinh trùng làm thụ tinh trong ống nghiệm thì khả năng thành công thấp. Người bệnh có thể tích tinh hoàn tốt, chỉ số nội tiết bình thường, tiên lượng tỷ lệ tìm thấy tinh trùng tại tinh hoàn cao. Bác sĩ Huy quyết định áp dụng kỹ thuật TESE (mở bìu lấy tinh trùng từ tinh hoàn), là phương pháp ít xâm lấn hơn, chi phí thấp, rút ngắn thời gian phẫu thuật, giảm thiểu nguy cơ biến chứng, đặc biệt ở người bệnh nền đái tháo đường.

Để phẫu thuật an toàn, anh Tiến được hướng dẫn điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt, kiểm soát đường huyết trong vòng một tháng. Trước phẫu thuật, người bệnh được kiểm tra lại toàn diện các chỉ số. Bác sĩ gây mê phối hợp chặt chẽ để kiểm soát đường huyết.

Trong vòng 50 phút, các bác sĩ thu đủ số lượng tinh trùng cho hai chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm. Trong đó, một nửa tinh trùng được thụ tinh cùng noãn tươi của người vợ, số còn lại trữ đông giúp người bệnh bảo tồn khả năng có con trong tương lai.

Êkíp cũng thắt đường ống dẫn tinh của anh Tiến, ngăn tinh trùng ngược vào bàng quang, mục đích gây ứ đọng tinh trùng ở mào tinh hoàn. Trong tương lai, nếu người bệnh muốn có thêm con, điều trị thụ tinh ống nghiệm tại Mỹ, bác sĩ chỉ cần áp dụng phương pháp chọc hút tinh trùng qua da (PESA). Phương pháp này hầu như không có vết mổ, giúp người bệnh đái tháo đường chăm sóc vết thương dễ dàng hơn, giảm nguy cơ biến chứng, đồng thời tránh lấy nhiều mô tinh hoàn ảnh hưởng mức testosterone cần cho các chức năng sinh lý.

ThS.BS.CKII Dương Quang Huy (bên phải) cùng êkíp phẫu thuật tìm tinh trùng cho người bệnh. Ảnh minh họa: Hoài Thương

Anh Tiến tái khám sau một tuần, hồi phục tốt, kết quả thụ tinh ống nghiệm nuôi cấy được 9 phôi ngày 5 chất lượng tốt. Hiện vợ anh Tiến được chuẩn bị niêm mạc tử cung đủ điều kiện để chuyển phôi.

Bộ Y tế ước tính khoảng 7 triệu người Việt mắc bệnh đái tháo đường. Theo bác sĩ Huy, đái tháo đường type 2 chủ yếu do yếu tố lối sống như béo phì, thiếu hoạt động thể chất, chế độ ăn uống kém, căng thẳng, hoặc di truyền. Bệnh có thể gây tổn thương lâu dài, rối loạn chức năng và suy yếu nhiều cơ quan như tim mạch, tiết niệu, rối loạn chức năng tình dục. Nam giới trẻ mắc bệnh nếu không kiểm soát tốt có thể gặp phải nhiều biến chứng ảnh hưởng sức khỏe sinh sản, giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, đứt gãy DNA tinh trùng, xuất tinh ngược dòng...

Bác sĩ Huy khuyến cáo nam giới sau kết hôn một năm không có con hoặc có bất cứ dấu hiệu bất thường ở hệ thống cơ quan sinh sản, có bệnh nền đái tháo đường nên đi khám và điều trị sớm, tránh nguy cơ phải phẫu thuật lớn, giảm biến chứng, rút ngắn thời gian hồi phục, nâng cao chất lượng sống.

Hoài Thương

*Tên người bệnh đã được thay đổi