Thoa, sinh ra với ngoại hình nữ nhưng muốn là nam, tiêm hormone testosterone vào năm 20 tuổi để cơ thể giảm sản xuất estrogen (loại hormone liên quan đến các đặc điểm nữ tính), tăng đặc tính nam. Sau 5 năm dùng thuốc và có bề ngoài nam tính, Thoa phẫu thuật cắt ngực để có ngoại hình nam, rồi cưới Hà là nữ.
Cả hai muốn có con nhưng Hà mắc bệnh tan máu bẩm sinh nguy cơ di truyền cho con. Họ ra nước ngoài thụ tinh ống nghiệm (IVF), phương án là dùng trứng của Thoa để thụ tinh với tinh trùng hiến tặng tạo phôi khỏe mạnh rồi chuyển vào tử cung Hà mang thai. Tuy nhiên, Thoa đang dùng hormone nam nên các cơ quan chức năng nữ tính của cơ thể như buồng trứng, không hoạt động. Nếu muốn lấy trứng để thụ tinh thì Thoa buộc phải chuyển giới lại thành nữ.
Năm 2023, Thoa dừng tiêm hormone nam, bổ sung estrogen và các loại thuốc để kích thích buồng trứng tái hoạt động, khoảng 8 tháng điều trị thì có kinh nguyệt trở lại. Đúng như kế hoạch, cuối năm này Thoa được bác sĩ kích thích buồng trứng, xin tinh trùng để IVF, tạo được 4 phôi. Phôi được chuyển vào tử cung của Hà giúp cặp đôi có con chung.
Thoa tiêm hormone nam trở lại từ tháng 3/2024, để chuyển lại thành nam. Sau vài tháng sử dụng thuốc, kinh nguyệt không mất đi mà kéo dài, đi khám bác sĩ chẩn đoán Thoa bị lạc nội mạc trong cơ tử cung do sử dụng nội tiết tố nam dài ngày, gây ra tình trạng ra huyết tử cung (chảy máu từ tử cung) bất thường. Bác sĩ tư vấn phẫu thuật cắt tử cung nhưng Thoa trì hoãn.
Đầu tháng 3/2025, Thoa đột ngột ngất, chảy máu âm đạo, vào Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cấp cứu. Siêu âm cho thấy tử cung to bằng thai 14 tuần, có u xơ kèm các nang lạc nội mạc trong lớp cơ. Chỉ số hemoglobin (lượng huyết sắc tố có trong một thể tích máu) còn 3,9 g/dl (bình thường 12,5-14,2 g/dl), thiếu máu nặng. Thoa được truyền 4 đơn vị hồng cầu lắng (tương đương 1,4 lít máu) cấp cứu.
Ngày 17/3, TS.BS Nguyễn Thị Yến Thu, Trung tâm Sản Phụ khoa, cho biết người bệnh không còn nguy hiểm nhưng vẫn xuất huyết âm đạo. Sau hai ngày truyền máu, Thoa hồi phục, được phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn tử cung.
"Sau cắt tử cung, bệnh nhân hết xuất huyết và có thể bổ sung hormone nam an toàn", bác sĩ Thu cho hay.
Êkíp bác sĩ phẫu thuật điều trị cho bệnh nhân. Ảnh: Tuệ Diễm
Bác sĩ Thu giải thích nguyên nhân Thoa bị xuất huyết tử cung nghiêm trọng và kéo dài, điều trị nội khoa không đáp ứng... có thể liên quan đến thay đổi hormone đột ngột. Bình thường người nữ bổ sung hormone nam khiến niêm mạc tử cung bị mỏng đi, sau đó lại bổ sung estrogen và các loại thuốc kích thích trứng đồng thời giúp niêm mạc tử cung tăng sinh trở lại sau thời gian dài ức chế, gây biến đổi tế bào. Tình trạng này ở bệnh nhân Thoa nghiêm trọng hơn vì có thêm lạc nội mạc trong cơ tử cung.
Sau hút trứng, Thoa không mang thai mà tiêm hormone nam trở lại, thuốc ức chế nội mạc tử cung đột ngột làm tăng nguy cơ xuất huyết. "Việc thay đổi các loại hormone quá nhanh có thể ảnh hưởng chức năng đông máu dẫn tới chảy máu không kiểm soát", bác sĩ nói, chưa kể bệnh nhân còn bị lạc nội mạc tử cung, thay đổi nội tiết liên tục khiến mô lạc nội mạc tử cung biến đổi gây chảy máu nhiều hơn.
Tại Việt Nam, Bộ Y tế chưa cấp phép điều trị chuyển giới nên liệu pháp hormone testosterone chỉ được phép sử dụng điều trị các bệnh suy sinh dục, nam giới dậy thì muộn...
ThS.BS Lê Đăng Khoa, Trưởng đơn vị Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh - Quận 8, khuyến cáo người nữ nên trữ trứng trước khi dùng hormone chuyển giới nam để bảo vệ khả năng sinh sản trong tương lai. Sau khi kích trứng cần có thời gian cơ thể nghỉ ngơi 3-6 tháng mới tiếp tục sử dụng lại testosterone, tránh tình trạng ức chế nội mạc tử cung quá nhanh gây biến chứng như lạc nội mạc tử cung, xuất huyết, u xơ, ung thư...
Tuệ Diễm
*Tên người bệnh đã được thay đổi
| Độc giả gửi câu hỏi về sản phụ khoa tại đây để bác sĩ giải đáp |
