Miền Nam đang trong mùa mưa - điều kiện thuận lợi để kiến ba khoang sinh sôi. Chúng thường bay vào nhà, lẫn vào đồ dùng hoặc tiếp xúc với con người, gây viêm da do dính độc kiến.
Ngày 18/10, BS.CKI Quách Thị Bích Vân, chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết mỗi ngày bệnh viện và Phòng khám Đa khoa Tâm Anh quận 7 tiếp nhận 15-20 ca viêm da do kiến ba khoang. Một số trường hợp viêm ở mắt, nách, bộ phận sinh dục, bẹn... là những vùng da mỏng, nhạy cảm nên triệu chứng nghiêm trọng.
Như anh Nam, 29 tuổi, ngụ Bình Dương, phát hiện kiến ba khoang bò ở vùng kín nên dùng tay giết, sau đó da nổi mẩn đỏ, bọng nước, đau rát và ngứa da. Anh thoa thuốc mỡ chứa kháng sinh, hai ngày sau vùng da này sưng, nổi hạch, đau. BS.CKI Phan Sơn Long, chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, chẩn đoán anh Nam bị viêm da tiếp xúc kích ứng do kiến ba khoang, nhiễm trùng, vùng sinh dục, bẹn, đùi nổi nhiều mụn mủ nông màu vàng, vài vị trí trợt loét, rỉ dịch. Sang thương có dấu hiệu lan rộng do chất độc pederin của kiến ba khoang dính vào quần, cọ xát lên da.
Còn chị Hà, 34 tuổi, bỏng độc kiến ba khoang ở mông, phía dưới đùi, hai bên khoeo chân. Ban đầu1-2 nốt rộp da nhỏ xuất hiện ở đầu gối bên phải sau đó lan ra hai bên chân, chị mua thuốc bôi ba ngày không bớt phải đến bệnh viện khám.
Bác sĩ Vân giải thích kiến ba khoang có chứa độc chất pederin. "Lượng pederin trong kiến ba khoang rất ít, không đủ để gây nguy hiểm tính mạng, nhưng độc chất mạnh gấp 10-15 lần nọc độc của rắn hổ mang", bác sĩ Vân nói. Do đó, người có cơ địa mẫn cảm, bị suy giảm miễn dịch có thể gặp phản ứng nghiêm trọng hơn như dị ứng toàn thân hoặc bội nhiễm vi khuẩn khác. Một số trường hợp bị chất độc pederin dính vào mí mắt gây sưng nề, viêm kết mạc, tăng nguy cơ tổn thương giác mạc, mất thị lực tạm thời nếu dụi mắt khiến độc kiến rơi vào trong mắt.
Da ở nách, bẹn, đùi mỏng, mềm, nhạy cảm hơn những vùng da khác nên khi dính chất độc pederin dễ tổn thương nặng, ẩm ướt, lâu lành.
Bác sĩ Long khám và tư vấn cho một đôi vợ chồng. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
"Một người có thể nhiều lần mắc bệnh viêm da do độc kiến ba khoang", bác sĩ Vân nói. Hình dạng sang thương trên da khác nhau, có thể dạng đường dài, hoặc thành cụm đối xứng. Ban đầu, sang thương là vết sưng đỏ, rát dài vài mm đến vài cm. Sau vài giờ hoặc một ngày, sang thương phát triển thành những nốt mụn nước, mụn mủ giữa dát đỏ. Bệnh nhẹ, người bệnh chỉ cảm thấy rát, ngứa, nổi một vài vết đỏ lấm tấm kèm mụn nước, mụn mủ nhỏ. Sau 3-5 ngày, tổn thương khô mà không thành phỏng nước, bọng mủ.
Nặng hơn, bọng nước, bọng mủ nông lan rộng, gây trợt loét, hoại tử. Lúc này cảm giác đau, rát tăng và có thể kèm theo sốt, khó chịu, nổi hạch, đau vùng cổ, nách, bẹn tương ứng với tổn thương. Điều trị sớm, ang thương đóng vảy sau khoảng 4-6 ngày, khô dần, bong vảy để lại vết da sẫm màu, mất đi dần sau vài tuần đến vài tháng, bác sĩ Long cho biết.
Vùng mắt của một bệnh nhân sưng nề, nổi cụm mụn mủ màu trắng do dính độc kiến ba khoang. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Anh Nam được bác sĩ kê toa thuốc kháng sinh, kháng viêm, kháng histamin để giảm ngứa và giảm kích ứng da, tuy nhiên anh có nguy cơ bị sẹo xấu vì vết thương lan rộng, điều trị muộn kèm nhiễm trùng thứ phát. Còn chị Hà sau 5 ngày điều trị da vùng tổn thương đã khô bắt đầu đóng mài, song da có khả năng tăng sắc tố sau viêm nên cần vài tháng để vết thâm mờ hẳn.
Bác sĩ khuyến cáo sau khi tiếp xúc với kiến ba khoang, nhất là ở các vùng nhạy cảm, nên rửa da dưới vòi nước chảy và xà phòng nhiều lần để làm sạch độc tố. Khi có các triệu chứng như nổi dát đỏ thành vệt, hơi cộm lên bề mặt da, nổi mụn nước hoặc mụn mủ nhỏ li ti ở giữa, da phồng rộp như bỏng nhiệt, cần đến bệnh viện khám và điều trị. Tránh chà xát, tì đè hay tự mua thuốc điều trị khiến tình trạng nặng hơn, lây lan rộng.
Anh Thư
| Độc giả gửi câu hỏi về bệnh da liễu tại đây để bác sĩ giải đáp |
