Ván cược của Apple

Khi đổi tên công ty Facebook thành Meta vào tháng 11/2021, CEO Mark Zuckerberg tin rằng metaverse sẽ trở thành nền tảng quan trọng của tương lai.

Một tháng sau, Bill Gates, đồng sáng lập Microsoft dự đoán trong 2-3 năm tới, hầu hết cuộc gọi video sẽ chuyển từ hình ảnh 2 chiều sang metaverse - không gian 3D với các hình đại diện kỹ thuật số. Ngay cả Microsoft cho rằng thương vụ thâu tóm Activision Blizzard trị giá 70 tỷ USD sẽ góp phần giúp công ty xây dựng metaverse.

Hơn một năm sau, sự quan tâm dành cho metaverse dần nguội lạnh. Các hãng công nghệ lớn chuyển sang trí tuệ nhân tạo (AI), trong khi một số dự án metaverse bị khai tử.

Trong bối cảnh này, Apple dường như muốn công chúng hướng về metaverse. Tại WWDC 2023 diễn ra từ đêm 6/6 (giờ Việt Nam), Táo khuyết dự kiến ra mắt mẫu kính thực tế hỗn hợp (XR) mang tên Reality Pro, kết hợp giữa thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR).

Xu hướng nhất thời

Apple được cho rất tự tin về chất lượng của Reality Pro so với các đối thủ như Meta Quest Pro. Hãng còn muốn phổ cập kính thông minh cho thị trường đại chúng, điều mà các công ty khác không làm được.

Lịch sử đã chứng minh khả năng phổ biến sản phẩm của Apple đến người tiêu dùng. Ra mắt lần đầu để phục vụ thị trường ngách, tuy nhiên iPod, iPhone hay Apple Watch đã trở thành các mảng kinh doanh quan trọng. Dù vậy, chưa thể khẳng định Reality Pro đã sẵn sàng tiếp bước thành công.

Ảnh dựng kính XR của Apple dựa trên tin đồn. Ảnh: 9to5Mac.

Sự quan tâm dành cho metaverse bùng nổ khi mọi người làm việc tại nhà trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát. Theo dữ liệu của PitchBook, các startup liên quan đến metaverse huy động được 664 triệu USD vốn mạo hiểm trong 5 tháng đầu năm 2023, giảm mạnh so với mức 2,93 tỷ USD ghi nhận vào cùng kỳ năm ngoái.

Các khoản đầu tư cho metaverse của startup cũng chỉ bằng 1/4 so với mức cao nhất vào nửa đầu 2022.

"Xu hướng đầu tư cho metaverse chỉ là nhất thời, giờ đây mọi người tập trung nhiều hơn vào AI", Doug Creutz, nhà phân tích tại ngân hàng đầu tư Cowen & Company, cho biết.

Vào tháng 3, Microsoft đã đóng cửa nền tảng xã hội thực tế ảo AltspaceVR sau 6 năm thâu tóm. Công ty cũng sa thải một số nhân viên trong bộ phận phát triển kính HoloLens, giải thể hoặc tái cơ cấu các đội ngũ liên quan đến metaverse.

Một căn phòng ảo trong AltspaceVR. Ảnh: AltspaceVR.

Dù vậy, Microsoft nhấn mạnh vẫn cam kết phát triển metaverse khi ra mắt tính năng avatar 3D trong Microsoft Teams. Nguồn tin nội bộ của New York Times cho biết Disney cũng sa thải khoảng 50 nhân viên trong các dự án metaverse.

Tại Meta, kế hoạch tái cấu trúc công ty xoay quanh metaverse rất tốn kém. Reality Labs, bộ phận chịu trách nhiệm phát triển kính Oculus và các nền tảng VR, lỗ 4 tỷ USD trong quý I năm nay do chi phí đầu tư lớn.

Kế hoạch của Apple

Ngày 1/6, Meta giới thiệu mẫu kính Quest 3, dự kiến lên kệ trong năm nay với giá 500 USD. Đến hiện tại, người dùng đã chi hơn 1,5 tỷ USD để mua game và ứng dụng trên cửa hàng Quest.

Đối với Apple, mẫu kính XR sắp ra mắt có thể là bước đầu cho kế hoạch dài hạn, với mục tiêu mang đến các sản phẩm thực tế ảo phổ biến và thân thiện hơn.

Một số nhà phân tích cho rằng sản phẩm mới chỉ là chiến dịch thử nghiệm của Apple nhằm đánh giá mức độ hài lòng của nhóm nhỏ người dùng, từ đó cải tiến trên các phiên bản tiếp theo hướng đến nhiều đối tượng hơn.

Kế hoạch này tương tự với Apple Watch. Ban đầu, sản phẩm được định hình là phụ kiện kèm theo iPhone để nhận thông báo, nhưng dần trở thành thiết bị theo dõi sức khỏe.

Video minh họa của Mark Zuckerberg khi chơi game trong metaverse. Ảnh: Reuters.

Ngay từ đầu, Zuckerberg cho biết xây dựng metaverse sẽ mất nhiều thời gian và tiền bạc, thậm chí thua lỗ. Tuy nhiên, mọi thứ dường như kéo dài hơn dự kiến.

Thời gian gần đây, Zuckerberg và cộng sự dành nhiều thời gian chia sẻ về các dự án nghiên cứu AI. Tuy nhiên, ông rất tức giận với tin đồn cho rằng metaverse không còn là trọng tâm của công ty.

"Bằng cách nào đó có những câu chuyện nói rằng sự tập trung của chúng tôi không còn hướng đến metaverse. Do đó, tôi chỉ muốn nói rằng điều đó không chính xác.

Chúng tôi tập trung vào cả AI và metaverse trong nhiều năm nay, và sẽ tiếp tục đặt trọng tâm cho cả 2", Zuckerberg cho biết trong cuộc họp với các nhà đầu tư vào tháng 4.

Ashley Zandy, phát ngôn viên Meta, khẳng định tầm nhìn dài hạn của công ty với metaverse là "không có gì thay đổi".

Còn lâu mới có metaverse thực thụ

Bất chấp sự quan tâm ngày càng ít, nhiều người cho rằng còn quá sớm để loại bỏ hoàn toàn metaverse. Trên thực tế, Roblox và Epic Games đã tập trung vào không gian ảo trước cả Meta. Họ cam kết tầm nhìn dài hạn về ý tưởng này.

Matthew Ball, tác giả cuốn sách The Metaverse: And How It Will Revolutionize Everything, cho rằng sự chú ý đổ dồn vào metaverse sau khi Facebook đổi tên khiến nhiều công ty vội vàng kết luận người dùng đã sẵn sàng "đổ bộ" lên các nền tảng này.

"Sai lầm trong quản lý thời gian là điều đáng nói. Việc quá tập trung vào metaverse trong thời gian ngắn khi nhiều người cho rằng thời đại của metaverse rất gần, cuối cùng mang đến sự thất vọng", Ball cho biết.

Một sự kiện của Roblox. Ảnh: New York Times.

Với hàng chục triệu người tham gia mỗi ngày, Roblox hay trò chơi Fortnite của Epic Games cho thấy cách tiếp cận hiệu quả hơn khi nói đến metaverse.

Roblox, nền tảng cho phép tạo và chia sẻ trò chơi trong môi trường ảo, ghi nhận 66,1 triệu người dùng hàng ngày trong quý I, tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái.

Craig Donato, Giám đốc Kinh doanh Roblox Corporation, cho biết công ty đang mở rộng sang những môi trường nhập vai trực tuyến khác, nhưng vẫn còn rất xa để đạt đến metaverse hoàn chỉnh.

"Chúng ta mới chỉ trong giai đoạn một hoặc hai mà thôi", Donato nói thêm.

Vào tháng 3, Epic Games phát hành bộ công cụ Unreal Editor, giúp người chơi sáng tạo và bán nội dung trực tiếp trong Fortnite. Xây dựng ra nền kinh tế cũng là một phần trong tầm nhìn về metaverse của Tim Sweeney, CEO Epic Games.