Ảnh vệ tinh và hình ảnh từ flycam của AFP cho thấy hoạt động xây dựng tấp nập bên trong các khu phức hợp được canh phòng nghiêm ngặt quanh thị trấn Myawaddy, sát biên giới Thái Lan - Myanmar. Các khu này dường như đang sử dụng dịch vụ Internet vệ tinh Starlink của Elon Musk trên quy mô cực lớn.
Các chuyên gia cho biết phần lớn các trung tâm này - khét tiếng với những chiêu lừa tình trực tuyến và “nuôi heo” đầu tư - do các băng nhóm tội phạm người Trung Quốc điều hành, bắt tay với các lực lượng dân quân Myanmar trong vùng “tam giác vàng” đầy rẫy tội phạm và không có luật pháp.
100.000 người vẫn bị giam giữ
Hồi tháng 2, Trung Quốc, Thái Lan và Myanmar đã buộc các nhóm dân quân cam kết “xóa sổ” những khu lừa đảo này, giải cứu khoảng 7.000 người khỏi hệ thống “trung tâm cuộc gọi” vận hành bằng lòng tham, buôn người và bạo lực.
Những người được giải thoát đến từ châu Á, châu Phi và nhiều khu vực khác, đã cho các phóng viên AFP xem những vết sẹo và bầm tím do bị cai quản đánh đập.
Họ kể rằng từng bị ép làm việc thâu đêm suốt sáng, liên tục tìm “con mồi” cho hàng loạt trò lừa đảo qua mạng. Một nạn nhân người Trung Quốc tên Sun (đã được đổi tên) cho biết anh bị bán qua tay nhiều trại trước khi được giải cứu nhờ sự can thiệp của Bắc Kinh.
Tuy nhiên, một quan chức cảnh sát cấp cao của Thái Lan tiết lộ rằng tới 100.000 người vẫn đang bị giam giữ và làm việc trong các “thành phố lừa đảo” - thường là những khu phức hợp khổng lồ, bao quanh bởi hàng rào thép gai và lính có vũ trang, mọc lên ồ ạt dọc biên giới Myanmar kể từ sau đại dịch Covid-19.
Starlink tràn ngập mái nhà
Hình ảnh vệ tinh cho thấy hoạt động xây dựng bùng nổ trở lại chỉ vài tuần sau chiến dịch truy quét. Khi Thái Lan cắt đường điện và Internet của các trung tâm, hàng loạt ăng-ten vệ tinh Starlink bắt đầu xuất hiện dày đặc trên mái nhà.
Riêng tại khu KK Park, một trong những trại lớn nhất, AFP đếm được gần 80 ăng-ten Starlink chỉ trên một tòa nhà. Quân đội cũng thu giữ 30 bộ thiết bị thu tín hiệu của Starlink cùng các phụ kiện liên quan.
Ảnh: Nalini LEPETIT-CHELLA, Sabrina BLANCHARD / AFP
Dù Starlink chưa được cấp phép tại Myanmar, dữ liệu từ tổ chức quản lý Internet khu vực châu Á APNIC cho thấy hệ thống này đã vượt qua mọi nhà mạng nội địa, trở thành nguồn truy cập lớn nhất của quốc gia này từ 3/7 đến 1/10/2025. Công ty mẹ SpaceX hiện vẫn chưa có phản hồi về vấn đề này.
Trong khi đó, các công tố viên Mỹ và chính trị gia Thái Lan đã nhiều lần cảnh báo về việc Starlink bị tội phạm sử dụng để duy trì hoạt động lừa đảo, song vẫn chưa nhận được phản hồi từ Elon Musk.
Tháng 7/2024, Bộ Tư pháp bang California từng chính thức cảnh báo Starlink rằng hệ thống của họ đang bị các băng nhóm lợi dụng, nhưng cũng bị phớt lờ. Hiện Ủy ban Kinh tế hỗn hợp của Quốc hội Mỹ đã mở cuộc điều tra về việc Starlink dính líu đến các trung tâm lừa đảo này.
Công tố viên Mỹ Erin West, người từng chuyên xử lý tội phạm mạng, nhận định: “Thật khủng khiếp khi một công ty Mỹ lại đang giúp những điều này xảy ra.”
Theo Bộ Tài chính Mỹ, người Mỹ là nhóm nạn nhân hàng đầu của các băng lừa đảo Đông Nam Á, với thiệt hại ước tính 10 tỷ USD trong năm 2024, tăng 66% chỉ trong vòng một năm.
Tháng trước, Mỹ đã trừng phạt 9 cá nhân và công ty liên quan đến She Zhijiang - “ông trùm” Trung Quốc sáng lập khu Yatai New City. Tại Shwe Kokko, hoạt động xây dựng vẫn rầm rộ như chưa từng có gì xảy ra.
Ảnh vệ tinh cho thấy hàng loạt tòa nhà văn phòng và ký túc xá mới mọc lên trong khoảng 27 trung tâm lừa đảo quanh Myawaddy, dọc theo sông Moei – ranh giới tự nhiên với Thái Lan. Riêng KK Park đã mở rộng thêm một khu hoàn toàn mới chỉ trong 7 tháng, với chốt kiểm soát an ninh khổng lồ và đường vào riêng.
Có ít nhất 5 bến phà trái phép mới được lập trên sông Moei để vận chuyển người và hàng tiếp tế từ phía Thái Lan, trong đó có một bến phục vụ khu Shwe Kokko - nơi Bộ Tài chính Mỹ gọi là “ổ lừa đảo tiền ảo khét tiếng” được bảo vệ bởi Lực lượng Quân đội Quốc gia Karen (KNA).
Theo Báo cáo của Liên Hợp Quốc, các đường dây trong khu vực biên giới giữa Myanmar, Thái Lan, Trung Quốc và Lào đã lừa đảo hơn 37 tỷ USD tại Đông Nam Á chỉ trong năm 2023.
Lời kể của “con mồi” bị bán qua tay nhiều lần
Sun, 25 tuổi, quê ở vùng núi tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), kể rằng anh bị bắt cóc tại thành phố Mae Sot (Thái Lan) rồi đưa qua sông Moei sang Myawaddy. Tại đó, anh bị bán cho một trung tâm lừa đảo với giá 650.000 baht (tương đương 20.000 USD).
Do có một ngón tay bị dị tật, anh thường bị đánh đập và bán sang trung tâm khác khi không đạt năng suất. Tại nơi cuối cùng, Sun bị buộc phải gửi tin nhắn dụ dỗ nạn nhân Mỹ, sau đó chuyển “con mồi” cho những kẻ chuyên nghiệp hơn.
AFP xác nhận nhiều chi tiết trong lời kể của Sun, đồng thời phỏng vấn anh tại quê nhà sau khi được giải cứu cùng hơn 5.400 công dân Trung Quốc trong chiến dịch chung tháng 2.
Anh nói: “Hầu như ai trong đó cũng từng bị đánh. Nếu không chịu làm việc hoặc muốn bỏ trốn, sẽ bị sốc điện, bị roi vụt. Không có đường nào thoát.”
Sun, 25 tuổi (Ảnh: Greg Baker / AFP)
Với Sun, dù được tự do, anh vẫn sống trong nỗi ám ảnh: “Tôi chưa từng lừa ai, nhưng cảm giác tội lỗi vẫn đè nặng. Tôi chỉ muốn về quê, quên đi tất cả.”
Bên trong các khu, công nhân bị cấm rời chỗ, bị theo dõi 24/7 và phải học thuộc kịch bản lừa đảo 25 trang, như nhập vai Abby - người phụ nữ Nhật 35 tuổi đang cô đơn, để xây dựng niềm tin với nạn nhân.
Các nhà nghiên cứu nhận định mô hình hoạt động phân cấp rõ ràng như doanh nghiệp, có cả coder, marketing và đội “chốt đơn”.
Nhiều người Trung Quốc mất tích được người thân tìm kiếm qua các nhóm WeChat, nhưng chính họ lại bị lừa tiếp bởi những “đội cứu hộ” giả, đòi tiền chuộc hàng chục nghìn USD. Một số “người môi giới” thừa nhận kiếm được hàng nghìn USD mỗi tháng bằng cách dàn xếp việc chuộc người khỏi trại.
Dây thép gai và Starlinks (Ảnh: Lillian SUWANRUMPHA / AFP)
Theo các tổ chức chống buôn người, nhiều “cứu hộ tư nhân” thực chất là một tầng lừa đảo khác.
Ngày 12/2, sau khi Thái Lan ngắt điện toàn vùng Myawaddy, các nhóm vũ trang tràn vào trại, đưa Sun và hàng trăm người khác về Thái Lan, rồi bay sang Nam Kinh (Trung Quốc) cùng cảnh sát hộ tống.
Chuyên gia Erin West cảnh báo: “Cả một thế hệ đang bị cướp trắng tài sản. Tôi không biết làm sao để dập tắt thứ này nữa - nó đã quá lớn, như một quốc gia kẻ thù vậy.”
Các chuyên gia lo ngại những trung tâm này sẽ không biến mất, mà chỉ chuyển sang địa điểm khác.
