Tương lai bất định của OPEC

OPEC có vẻ tồn tại trong tâm trí của công chúng như một cấu trúc thống nhất, không thể lay chuyển - cho đến khi giá dầu giảm. Các quốc gia thành viên thực tế không đồng nhất như người ta thấy. Những lợi ích khác nhau của các thành viên tại một số thời điểm đang đe dọa đến sự tồn tại của tổ chức này.

Tại cuộc họp cấp Bộ trưởng gần nhất vào tháng 6, các nhà lãnh đạo OPEC đã quyết định gia hạn cắt giảm sản lượng tự nguyện đến năm 2024. Họ cũng quyết định điều chỉnh hạn ngạch của các thành viên khó đạt được mức sản lượng thỏa thuận trước đó.

OPEC cũng đã tiếp cận Guyana – “thế lực mới nổi” tại Nam Mỹ - đề xuất tiếp nhận nước này với tư cách thành viên. Tuy nhiên, Guyana từ chối với lý do muốn tập trung vào tăng trưởng sản xuất. Brazil cũng phản đối việc trở thành thành viên của OPEC vì muốn “đi một mình”.

Về phần mình, Indonesia đã rời OPEC vào giữa nhữn năm 2000 khi trở thành nước nhập khẩu ròng nhưng sau đó lại gia nhập nhóm.

Thậm chí, Wall Street Journal còn khẳng định UAE từng cân nhắc rời khỏi OPEC. UAE đã nhanh chóng phủ nhận thông tin này nhưng vẫn gây nghi ngờ, đặc biệt khi nó được đưa ra trong thời điểm căng thẳng chính trị gia tăng giữa UAE và Saudi Arabia.

Tại cuộc họp OPEC+ vừa qua, Saudi Arabia tuyên bố cắt giảm sản lượng 1 triệu thùng/ngày trong khi UAE được phép tăng sản lượng thêm 200.000 thùng/ngày. Tuy nhiên, đây không phải tin quan trọng nhất trong cuộc họp hôm đó. Ahmad Ghaddar của Reuters cho rằng một yếu tố khác có thể có ý nghĩa quan trọng hơn: điều chỉnh các đường cơ sở và hạn ngạch sản xuất.

Diễn biến giá dầu Brent trong 1 năm qua.

OPEC thừa nhận 1 số thành viên như Iraq, Nigeria, Angola đơn giản là không đủ năng lực sản xuất theo hạn ngạch mà họ yêu cầu. Vì vậy, những hạn ngạch này đã được điều chỉnh cho phù hợp, tình cờ phản ánh những khó khăn của các thành viên OPEC này trong việc thu hút vốn nước ngoài.

Đồng thời, việc cắt giảm tự nguyện của Saudi Arabia diễn ra trong bối cảnh nước này lên kế hoạch tăng công suất sản xuất dự phòng lên 13 triệu thùng/ngày trong trung hạn. UAE cũng có kế hoạch tương tự.

Nói một cách dễ hiểu, một số thành viên OPEC không thể duy trì sản lượng nhưng một số khác lại đang tăng sản xuất dự phòng vì họ có thừa năng lực. Theo Ghaddar, điều này có thể làm tăng khoảng cách giữa các nước vùng Vịnh – ngoại trừ Iraq – và các thành viên châu Phi.

Các thành viên vùng Vịnh chiếm thế thượng phong trong OPEC là điều không cần bàn cãi. Ghaddar nói việc điều chỉnh hạn ngạch chỉ làm tăng ảnh hưởng của họ trong khi giảm ảnh hưởng của các thành viên châu Phi. Trong một viễn cảnh nào đó, người ta đã nghĩ đến việc các thành viên châu Phi có thể đi theo con đường của Indonesia.

Nigeria đã hơn 1 lần phàn nàn về hạn ngạch, ngay cả khi nước này không đạt được hạn ngạch đó. UAE, một thành viên trong nhóm chiếm ưu thế ở OPEC, cũng vậy. Hiện tại, tư cách thành viên OPEC và quyền định hướng giá dầu thế giới đã giữ 2 nhóm này lại với nhau nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu có một điều ngoài mong muốn xảy ra?

Điều ngoài mong muốn đó hiện đang xảy ra.

Các nhà kinh doanh dầu dường như không quan tâm đến cung và cầu. Điều họ quan tâm là các báo cáo, dự đoán về GDP cũng như dữ liệu về hoạt động của các nhà máy ở Trung Quốc và Mỹ. Kết quả là, giá dầu bị “mắc kẹt” ở mức 70-75 USD/thùng. Ngay cả khi Saudi Arabia cắt giảm tự nguyện và Nga giảm xuất khẩu cũng không giúp đẩy giá dầu lên cao hơn.

Đây cũng là nguyên nhân gây ra thất vọng trong nhóm OPEC.

Guyana có thể cung cấp nguồn cảm hứng cho một số quốc gia muốn rời OPEC. Quốc gia nhỏ bé ở Nam Mỹ này đã trở thành điểm nóng dầu mỏ trong vài năm qua. Họ từ chối gia nhập OPEC với lý do muốn tối đa hóa lợi nhuận có thể khai thác từ các nguồn tài nguyên của mình.

Saudi Arabia và một số thành viên đã nỗ lực để giữ cho OPEC được thống nhất vì lợi ích của các thành viên. Bất kỳ tin tức về sự chia rẽ nội bộ nào cũng có thể khiến giá dầu lao dốc.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là tại thời điểm nhạy cảm về giá như hiện tại, sự thống nhất này sẽ tồn tại được bao lâu nếu những nỗ lực định hướng giá dầu bằng cách kiểm soát nguồn cung tiếp tục thất bại.

Nguồn: Oil Price