Ung thư da gồm ba loại là ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC), ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC) và ung thư hắc tố (melanoma). Những đốm bất thường xuất hiện trên da có khả năng gây ung thư da. Kiểm tra các dấu hiệu chung thường gặp có thể giúp phát hiện sớm bệnh.
Vết loét không lành
Nhiều loại ung thư da ban đầu bị nhầm lẫn với vết côn trùng cắn, chấn thương nhẹ hoặc kích ứng da, nhưng sau đó không biến mất theo thời gian. Nếu vết thương không lành hoặc có vẻ như đang lành nhưng sau đó tái phát, người bệnh nên đi khám. Nhìn chung, bất kỳ thay đổi nào trên da không tự khỏi trong khoảng thời gian hai tuần đều cần được bác sĩ kiểm tra.
Thay đổi ở tổn thương da hiện có
Một số loại ung thư da phát sinh từ tổn thương da hoặc nốt ruồi đã tồn tại trong một thời gian dài. Khi tàn nhang, nốt ruồi hoặc các đốm da khác có những dấu hiệu thay đổi, hãy trao đổi với bác sĩ.
Cảm giác ở tổn thương da
Nốt ruồi hoặc các tổn thương da khác thông thường không gây ra cảm giác. Với ung thư da, người bệnh có thể bị ngứa dai dẳng, đau, tê, ngứa ran ở vùng da đó. Một số người mô tả cảm giác này giống như kiến bò trên da.
Bác sĩ phải sinh thiết và đánh giá bằng kính hiển vi nhằm phân biệt chính xác các loại ung thư. Song chúng cũng có những điểm khác nhau nhất định có thể nhận biết bằng mắt thường.
Ung thư biểu mô tế bào đáy thường là vùng da sáng bóng, có thể phẳng, lồi lên hoặc hình vòm và thường có màu hồng, nhạt hoặc màu như thịt. Khi nhìn kỹ, người bệnh có thể thấy các mạch máu nhỏ. Ung thư biểu mô tế bào đáy thường có đặc điểm là loét như bị gặm nhấm.
Ung thư biểu mô tế bào vảy thường là khối da nổi lên và có cảm giác đóng vảy khi chạm vào. Chúng có thể trông như một vết loét, tức có một vùng lõm ở giữa sáng hơn và phẳng hơn vùng xung quanh. Vùng tổn thương này đôi khi chảy máu, rỉ dịch hoặc hình thành vảy.
Ung thư hắc tố thường biểu hiện bằng những thay đổi ở nốt ruồi hiện có hoặc một nốt ruồi mới có đặc điểm bất thường. Chúng thường xuất hiện ở chân ở nữ giới và ở lưng ở nam giới có làn da sáng. Với người có làn da sẫm màu, các vị trí phổ biến nhất là lòng bàn chân, lòng bàn tay, dưới móng chân và móng tay, trên niêm mạc (như xung quanh miệng, mũi, bộ phận sinh dục).
Hình dạng điển hình của 3 loại ung thư da. Đồ họa: Verywell Health
Quy tắc ABCDE thường được áp dụng để kiểm tra các nốt ruồi trên cơ thể có dấu hiệu nghi ngờ ung thư hắc tố hay không.
A (Asymmetry): Không đối xứng, có nghĩa khi chia đôi, hai nửa nốt ruồi không tương đồng nhau.
B (Border): Đường viền. Khối u ác tính thường có đường viền không đều, chỗ mờ chỗ đậm hoặc lởm chởm.
C (Color): Màu sắc. Nốt ruồi bình thường có màu sắc đồng đều. Nếu nốt ruồi có nhiều màu, sắc thái khác nhau như nâu, rám nắng hoặc đen xen kẽ với màu trắng, xám, đỏ hoặc xanh có thể là dấu hiệu cảnh báo ác tính.
D (Diameter): Đường kính. Nốt ruồi lớn hơn cục tẩy bút chì (khoảng 5-6 mm) được coi là bất thường, thậm chí khi không có dấu hiệu bất thường nào khác đáng chú ý.
E (Evolution): Sự tiến triển. Nốt ruồi có sự phát triển về màu sắc, đường kính hay chiều cao theo thời gian.
Đây chỉ là những dấu hiệu phổ biến giúp dễ dàng nhận biết nốt ruồi có nguy cơ ác tính. Không phải tất cả trường hợp ung thư hắc tố đều có những đặc điểm trên. Một số nốt ruồi có thể đổi màu nhưng vẫn đối xứng hoặc ngày càng to ra nhưng không có những đặc điểm khác trong quy tắc.
Khi khối u ác tính phát triển trong nốt ruồi hiện có, kết cấu của nốt ruồi có thể thay đổi, trở nên cứng, sần sùi hoặc có vảy. Dù người bệnh có thể có cảm thấy khác biệt trên da, ngứa, rỉ dịch hoặc chảy máu nhưng u hắc tố thường không gây đau.
Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nghi ngờ nào của ung thư da, người bệnh nên gặp bác sĩ da liễu để được kiểm tra da và xem xét có cần sinh thiết hay không. Ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy là hai loại ung thư da thường gặp nhất, có tốc độ phát triển chậm, tiên lượng điều trị và phục hồi tốt nếu phát hiện sớm.
Ung thư hắc tố chỉ chiếm khoảng 1% các loại ung thư da, nhưng là nguyên nhân chính gây tử vong ở hầu hết trường hợp. Loại ung thư này nguy hiểm hơn, đáp ứng điều trị kém hơn, di căn nhanh theo máu và hệ bạch huyết, gây ung thư thứ phát ở gan, xương, phổi, não, hệ thống hạch...
Anh Ngọc (Theo Verywell Health)
| Độc giả gửi câu hỏi về bệnh da liễu - thẩm mỹ da tại đây để bác sĩ giải đáp |
