Nhìn từ xa, lăng Khải Định hiện lên như một tòa lâu đài cổ kính, uy nghi trên triền núi Châu Chữ thuộc phường Thủy Xuân (TP Huế). Đây là nơi thờ vua Khải Định (trị vì 1916-1925), ngài là vị vua thứ 12 của triều Nguyễn và cũng là người cuối cùng cho xây dựng lăng tẩm để chuẩn bị cho sự “ra đi” của mình.
Ứng Lăng do chính vua Khải Định chọn đất và khởi công xây dựng từ năm 1920, kéo dài suốt 11 năm mới hoàn thành vào năm 1931. Công trình mang cấu trúc hình khối chữ nhật với 127 bậc cấp vươn cao, thể hiện gu thẩm mỹ khác biệt của vua Khải Định so với các vị vua tiền nhiệm. Sau khi vua băng hà năm 1925, thi hài ông được an táng tại đây trong khi việc xây dựng vẫn tiếp tục cho đến ngày hoàn tất.
Toàn bộ lăng tẩm mang một màu đen nhuốm màu thời gian, được làm từ những vật liệu hiện đại như bê tông, cốt thép. Vẻ ngoài trầm mặc, có phần u tịch này lại tạo nên một sự tương phản đầy bất ngờ với không gian lộng lẫy, xa hoa bên trong.
Bước qua cổng Nghi Môn được trang trí bằng những họa tiết long vân tinh xảo, du khách sẽ đến khoảng sân chầu rộng lớn, nơi có các hàng tượng quan văn, võ, lính hầu cùng voi ngựa bằng đá. Đây cũng là không gian “check-in” được nhiều người yêu thích.
Dàn tượng tại sân chầu được tạc với kích thước gần như người thật và có đường nét sống động, khác với truyền thống ước lệ ở các lăng tẩm khác. Nét cổ kính, uy nghiêm của hàng tượng đá trở thành phông nền hoàn hảo cho du khách chụp ảnh
Nhiều du khách, đặc biệt là các bạn nữ, lựa chọn trang phục áo dài truyền thống khi đến tham quan lăng Khải Định. Nét mềm mại, thanh lịch của tà áo dài như một điểm nhấn duyên dáng giữa không gian kiến trúc vững chãi, góc cạnh.
Trong tà áo dài thướt tha, các du khách không chỉ đến để tham quan một di tích mà còn để thực hiện những bộ ảnh kỷ niệm, nơi vẻ đẹp của trang phục dân tộc hòa quyện cùng nét đẹp của di sản văn hóa.
Cung Thiên Định là công trình chính nằm ở vị trí cao nhất. Kiến trúc của cung điện là sự kết hợp táo bạo giữa nhiều trường phái: Những ô cửa vòm theo phong cách Roman, những trụ cột vươn cao, nhưng vẫn điểm xuyết các họa tiết rồng, phượng đặc trưng của Á Đông.
Các bức phù điêu trên tường được chạm khắc vô cùng tinh xảo bằng những vật liệu hiện đại, tạo nên một vẻ đẹp vừa lạ vừa quen, thể hiện rõ tư duy cách tân và chịu ảnh hưởng văn hóa phương Tây của vua Khải Định.
Trái ngược hoàn toàn với vẻ ngoài, không gian bên trong cung Thiên Định khiến bất kỳ ai cũng phải choáng ngợp trước sự lộng lẫy, xa hoa. Toàn bộ nội thất được trang trí bằng nghệ thuật khảm sành sứ và thủy tinh màu độc đáo.
Nổi bật nhất là bức bích họa “Cửu long ẩn vân” trên trần, được xem là tác phẩm hoành tráng và giá trị bậc nhất ở Việt Nam. Điều đặc biệt, họa sĩ Phan Văn Tánh đã vẽ toàn bộ bức tranh này bằng chân. Sau hàng trăm năm tồn tại, sắc màu vẫn tươi mới lạ thường và kỳ lạ hơn là chưa từng có một loài côn trùng nào bám vào.
Chính giữa cung điện là pho tượng vua Khải Định bằng đồng mạ vàng, được đúc tại Pháp năm 1922 theo tỷ lệ 1:1 và đặt trang trọng trên ngai vàng.
Ngay phía dưới bức tượng, ở độ sâu khoảng 9 mét, là nơi an táng thi hài của nhà vua.
Với giá trị nghệ thuật và kiến trúc độc đáo, lăng Khải Định không chỉ là một công trình lăng tẩm mà còn là một bảo tàng nghệ thuật thực sự. Vẻ đẹp giao thoa văn hóa độc nhất vô nhị này tiếp tục là nguồn cảm hứng bất tận cho du khách đến tham quan và ghi lại những khoảnh khắc khó quên.
