Chiều 21/5, Quốc hội tiếp tục thảo luận tổ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.
Theo dự thảo Nghị quyết, Chính phủ đề xuất lập Quỹ nhà ở quốc gia. Đây là quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách.
Phát biểu tại tổ, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc cho biết, Quỹ phát triển nhà ở quốc gia có mục đích hoạt động phi lợi nhuận. Nguồn vốn của Quỹ này từ ngân sách và một số nguồn khác như đóng góp tự nguyện của nhà đầu tư; thu từ quỹ đất 20% xây nhà xã hội trong các dự án nhà thương mại...
"Quỹ được hình thành từ nhiều nguồn đóng góp, dùng để xây dựng nhà ở giá rẻ, bán cho người thu nhập thấp, người trẻ chưa có thu nhập", ông Phớc nói.
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc phát biểu tại tổ.
Theo đó, Quỹ này sẽ có 2 cấp ở Trung ương và địa phương. Ở Trung ương, Quỹ được giao cho Bộ Xây dựng quản lý; còn Quỹ phát triển nhà ở tại địa phương thì do Chủ tịch UBND tỉnh thành lập và có thể giao cho Sở Xây dựng quản lý.
Đối với các tỉnh chưa cân đối được ngân sách, thì Quỹ phát triển nhà ở tại Trung ương có thể hỗ trợ xây các tòa nhà để tạo nguồn cung nhà ở cho người thu nhập thấp cũng như người trẻ.
Lý giải về việc giao Quỹ cho Bộ Xây dựng quản lý thay vì Bộ Tài chính, Phó Thủ tướng cho biết vì Quỹ nhà ở quốc gia được xây dựng với mục đích xây nhà ở, đáp ứng nhu cầu cho người thu nhập thấp, người trẻ và liên quan đến các tiêu chuẩn kinh tế - kỹ thuật chuyên ngành xây dựng.
"Để xây dựng một dự án nhà ở thì các quy định phải thực hiện liên quan đến các luật quy hoạch, đất đai, phải tiến hành các thủ tục xây dựng với yêu cầu rất cao, rất chuyên ngành về quản lý đầu tư xây dựng. Vì vậy, xét về tổng thể, Quỹ này giao cho Bộ Xây dựng quản lý là phù hợp với yêu cầu thực tiễn", Phó Thủ tướng cho hay.
Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cũng cho biết, Quỹ này sẽ hết nhiệm vụ khi đáp ứng được nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp và người trẻ. Tương tự như Quỹ vắc-xin Covid-19, sau khi đã hoàn thành việc tiêm vắc-xin Covid-19 thì Quỹ kết thúc nhiệm vụ.
"Hiện tại Quỹ vắc-xin còn tồn dư hơn 3.000 tỷ đồng và có thể sử dụng vào chiến dịch tiêm chủng quốc gia. Quỹ nhà ở quốc gia sau khi kết thúc nhiệm vụ nếu còn tồn dư cũng có thể được sử dụng cho các mục đích công khác", Phó Thủ tướng nói.
Đại biểu Phạm Thúy Chinh (đoàn Hà Giang).
Phát biểu trước đó, đại biểu Phạm Thúy Chinh (đoàn Hà Giang) lo lắng việc hình thành nhiều quỹ tài chính ngoài ngân sách cùng lúc sẽ phá vỡ cơ cấu ngân sách, tài khóa do yêu cầu nguồn lực vốn lớn.
Dự thảo Nghị quyết nêu Quỹ nhà ở quốc gia sẽ được lập ở Trung ương và địa phương, nhưng theo bà Chinh, thực tế ở một số địa phương như Tp.HCM, Đồng Nai đã có quỹ tương tự phát triển nhà ở xã hội, nhưng kết quả không như mong muốn, do thiếu vốn điều lệ.
"Nếu vốn Quỹ nhà ở quốc gia phụ thuộc vào ngân sách thì có đảm bảo hoạt động của quỹ không? Quỹ này cũng được hình thành từ các nguồn khác, như thu từ sử dụng đất, nhưng nguồn thu này giữa các địa phương khác nhau", bà Chinh nêu vấn đề.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Lệ (đoàn Tp.HCM) cũng cho rằng, hiện một số địa phương vẫn đang duy trì hoạt động của Quỹ phát triển nhà ở tỉnh, thành phố, trong đó cũng có việc thực hiện chức năng đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhưng do nguồn vốn còn hạn chế nên trong thời gian qua không có đủ nguồn lực để thực hiện đầu tư phát triển các dự án nhà ở xã hội.
Nếu Quỹ nhà ở quốc gia được thành lập tại địa phương, và vẫn tồn tại Quỹ Phát triển nhà ở tỉnh, thành phố thì cần xem xét, đánh giá để tránh sự trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ hoạt động của các loại Quỹ, cần quy định rõ việc tiếp tục duy trì hoặc điều chỉnh cho phù hợp, đồng thời cần tính toán để đảm bảo nguồn lực hoạt động của các loại Quỹ trong thực tế.
