Gia đình ông Đặng ở Côn Minh (Trung Quốc) có thu nhập không cao, luôn sống tiết kiệm và dành dụm suốt nhiều năm mới có được hơn 40.000 nhân dân tệ (hơn 140 triệu đồng). Thế nhưng, không ai ngờ rằng toàn bộ số tiền này đã bị cô con gái 11 tuổi tiêu sạch trong vỏn vẹn 10 ngày.
Ban đầu, bố mẹ phát hiện nghĩ rằng lúc con gái dùng điện thoại đã lỡ ấn nhầm link độc khiến tài khoản ngân hàng đã bị hack nên liền báo cảnh cảnh. Hóa ra, cô bé thường xuyên mượn điện thoại của mẹ với lý do tra cứu tài liệu học tập.
Lợi dụng điều này, bé đã âm thầm sử dụng thông tin cá nhân của mẹ để đăng ký tài khoản trong một trò chơi di động nổi tiếng. Từ ngày 7/12/2024, bé bắt đầu nạp tiền liên tục vào game, đến rạng sáng 19/12/2024, gia đình mới nhận được thông báo từ WeChat Pay và phát hiện sự thật sốc đến mức không thể tin nổi.
Trong 10 ngày, bé đã thực hiện tổng cộng 85 lần giao dịch, trung bình mỗi phút nạp một lần, thậm chí có đêm nạp hơn 20 lần. Tổng số tiền bé đã chi tiêu lên đến 45.056 NDT (khoảng 160 triệu đồng).
Câu chuyện của bé gái nhà ông Đặng không phải là trường hợp duy nhất. Những năm gần đây, ngày càng có nhiều vụ việc trẻ vị thành niên tiêu tiền không kiểm soát trên mạng, gây ra tổn thất lớn về tài chính cho gia đình.
Tháng 6/2024, tại Thâm Quyến, một cậu bé lớp 9 đã lén dùng điện thoại của mẹ để nạp tiền vào hai trò chơi điện tử, tiêu tốn hơn 80.000 NDT (gần 290 triệu đồng).
Tháng 10/2023, một bé gái 9 tuổi ở Hà Nam đã nạp hơn 120.000 NDT (hơn 430 triệu đồng) vào game để mua "hộp quà" chứa trang phục ảo. Bé cho biết cảm giác mua skin mới cũng vui như khi được mặc quần áo mới ngoài đời thực.
Tháng 8/2024, một bé gái 9 tuổi đã quyên góp hơn 70.000 NDT (hơn 250 triệu đồng) cho một nam huấn luyện viên thể hình trên livestream. Khi bố mẹ hỏi tại sao lại làm vậy, bé trả lời rằng thấy những món quà tặng trên màn hình rất đẹp và nghĩ rằng đó chỉ là "điểm thưởng", không hề nhận thức được đây là tiền thật.
Những vụ việc này cho thấy trẻ em ngày nay thiếu hiểu biết nghiêm trọng về giá trị đồng tiền và không ý thức được tác động tài chính mà hành động của mình gây ra cho gia đình.
Trong thời đại số, trẻ em tiếp xúc với công nghệ từ nhỏ, điều này đã làm thay đổi nhận thức của chúng về tiền bạc. Trước đây, khi nhận tiền tiêu vặt, cha mẹ thường dạy con rằng "phải biết tiết kiệm", "kiếm tiền rất vất vả".
Tuy nhiên, ngày nay, trẻ em chỉ cần nhìn thấy bố mẹ quét mã QR hoặc nhấp một nút trên điện thoại là có thể mua được thứ mình muốn. Điều này khiến trẻ dễ có suy nghĩ sai lệch rằng tiền bạc chỉ là những con số trên màn hình, không liên quan gì đến công sức lao động của bố mẹ.
Ngoài ra, các nhà phát triển game và nền tảng livestream cũng lợi dụng tâm lý tò mò và thích so sánh của trẻ để tạo ra các chiến lược "móc túi" người dùng. Các vật phẩm ảo, hộp quà bí ẩn hay bảng xếp hạng tặng quà trong livestream đều được thiết kế để kích thích trẻ tiêu tiền mà không hề suy nghĩ.
Nhiều bậc phụ huynh khi phát hiện con tiêu tiền vô tội vạ thường đổ lỗi cho con cái. Nhưng thực tế, vấn đề nằm ở cách giáo dục và quản lý của gia đình. Do đó, cha mẹ cần nhận thức rằng, nếu chỉ cấm đoán mà không hướng dẫn đúng cách, trẻ sẽ càng tò mò và tìm cách giấu diếm.
Dưới đây là ba cách giúp trẻ hiểu rõ hơn về giá trị đồng tiền:
Giúp trẻ hiểu rằng kiếm tiền không dễ: Trẻ em thường nghĩ tiền từ điện thoại "xuất hiện" dễ dàng, nên cha mẹ có thể cho con đến nơi làm việc để tận mắt chứng kiến công việc của mình vất vả thế nào. Vì vậy, cha mẹ nên chia sẻ với con về những khó khăn tài chính của gia đình để trẻ hiểu rằng mỗi đồng tiền đều phải đánh đổi bằng công sức.
Dạy trẻ về trách nhiệm tài chính: Cha mẹ có thể tổ chức "cuộc họp gia đình" hàng tháng để cho con biết gia đình chi tiêu bao nhiêu cho điện nước, thực phẩm, tiền nhà… Điều này giúp trẻ hiểu rằng thu nhập của cha mẹ không phải để con tùy ý tiêu xài, mà là để đảm bảo cuộc sống của cả gia đình.
Cho trẻ quản lý tiền bạc từ nhỏ: Có thể cho trẻ một khoản tiền tiêu vặt hàng tuần/tháng và hướng dẫn cách phân bổ hợp lý: chi tiêu – tiết kiệm – đầu tư.
Khuyến khích trẻ để dành tiền cho những món đồ có giá trị thay vì tiêu xài tùy tiện.
Ngoài ra, để ngăn trẻ tiêu tiền vào game và livestream, cha mẹ cần cài đặt giới hạn chi tiêu, bật kiểm soát phụ huynh trên thiết bị điện tử, và dành nhiều thời gian hơn để hướng dẫn con tham gia các hoạt động khác như đọc sách, thể thao, nghệ thuật… Khi trẻ có những sở thích lành mạnh, chúng sẽ bớt bị cuốn vào thế giới ảo.
