Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi đặc biệt quan trọng, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ 4 diễn ra mạnh mẽ với những đột phá mới về những công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo và dữ liệu lớn đang định hình lại chuỗi giá trị toàn cầu và làm thay đổi cấu trúc các nền kinh tế.
Trong đó, Trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một động lực trung tâm của cuộc cách mạng này, với quy mô dự báo đóng góp tới 5.000 tỷ USD cho kinh tế toàn cầu vào năm 2030, theo báo cáo của IDC.
Trước cơ hội lịch sử này, Việt Nam quyết tâm không chỉ tham gia, mà còn phải thiết lập một vị thế vững chắc trong lĩnh vực then chốt này, thông qua việc chủ động thúc đẩy hợp tác sâu rộng với các quốc gia, nền kinh tế và các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới.
Thời gian gần đây, Đảng, Nhà nước Việt Nam đã có nhiều chủ trương, quyết sách quan trọng, như Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị, Nghị quyết 193 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia…
Để hiện thực hóa các chủ trương, chính sách nêu trên, dưới sự chỉ đạo mạnh mẽ của Bộ Tài chính, mới đây, tại Hà Nội, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC - trực thuộc Bộ Tài chính) phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) và Tập đoàn Tư vấn Boston Consulting Group (BCG) tổ chức Lễ công bố Báo cáo “Nền kinh tế AI Việt Nam 2025.”
“Báo cáo là tài liệu đầu tiên cung cấp một bức tranh toàn cảnh về nền kinh tế AI tại Việt Nam, cung cấp một số kinh nghiệm, bài học quốc tế để phát triển AI và phân tích cơ hội trong những ngành kinh tế trọng điểm, đề xuất các trụ cột phát triển cho nền kinh tế AI", ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) phát biểu.
ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC)
Chương trình không chỉ là dịp để công bố những kết quả nghiên cứu, phân tích chuyên sâu về xu hướng và triển vọng của nền kinh tế AI, mà còn là một diễn đàn quan trọng giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp, các tập đoàn công nghệ và đội ngũ chuyên gia trẻ chia sẻ giải pháp, mở rộng cơ hội hợp tác, đồng thời thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực AI.
"Báo cáo này là một nỗ lực rất lớn trong bối cảnh nguồn dữ liệu về lĩnh vực AI tại Việt Nam còn hạn chế", ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc NIC chia sẻ.
3 lĩnh vực tiềm năng có thể giúp AI Việt Nam đạt mục tiêu 120 tỷ USD vào 2040
Trình bày tổng quan về báo cáo, ông Arnaud Ginolin, Giám đốc điều hành kiêm Đối tác, Trưởng bộ phận khu vực công và hàng công nghiệp Việt Nam, Bostion Consulting Group (BCG), cho biết, Việt Nam được ghi nhận là nền kinh tế số phát triển nhanh nhất Đông Nam Á, với tốc độ tăng trưởng hàng năm đạt tới 20%.
“AI được kỳ vọng sẽ trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững tại Việt Nam, với quy mô nền kinh tế AI dự kiến đạt 120-130 tỷ USD vào năm 2040", đại diện BCG dự báo.
Vị chuyên gia cho biết, tốc độ tăng trưởng này sẽ xuất phát từ tăng trưởng doanh thu tiêu dùng (45 - 55 tỷ USD) và tăng trưởng lợi nhuận nhờ nâng cao năng suất (60 - 75 tỷ USD).
“Đây là cơ hội quan trọng đối với các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách Việt Nam để tận dụng hiệu quả tiềm năng của AI và khẳng định vị thế quốc gia trong nền kinh tế số toàn cầu", ông Arnaud Ginolin nhấn mạnh.
Để đạt được mục tiêu 120 tỷ USD, ông Nguyễn Hoàng Hưng, CTO Viettel AI đã chỉ ra các lĩnh vực được xem là tiềm năng nhất cho Việt Nam trong ngắn và trung hạn.
“Với Việt Nam, có 3 lĩnh vực tiềm năng để ứng dụng AI. Nếu chúng ta thành công sẽ có khả năng tác động vô cùng lớn", ông Hưng cho hay.
Đầu tiên là lĩnh vực hành chính công. Theo CTO Viettel AI, nếu AI được đầu tư phát triển trong lĩnh vực này thì sự cam kết của Nhà nước với cả người dân sẽ tao ra đột phá, hiệu quả. Đồng thời, túc đẩy được cả sự phát triển của các doanh nghiệp.
Thứ hai là lĩnh vực giáo dục. Ông Hưng cho biết, đây là lĩnh vực có rất nhiều dữ liệu trong khi đó nguồn nhân lực trong lĩnh vực này lại có hạn.
“"Nếu chúng ta ứng dụng thành công AI thì nó sẽ tạo ra đột phá về nguồn nhân lực", ông Hưng nói.
Cuối cùng là lĩnh vực y tế. Ông Hưng đánh giá, nếu áp dụng AI thành công trong lĩnh vực này, chúng ta có thể xoá được khoảng cách về trình độ của y bác sĩ giữa bệnh viện tuyến trên với vùng sâu vùng xa.
Theo báo cáo “Nền kinh tế AI Việt Nam 2025”, các chuyên gia nghiên cứu nhận định, với nền tảng vững chắc, việc củng cố các động lực tăng trưởng trọng yếu và yếu tố hỗ trợ sẽ đẩy nhanh quá trình phát triển dài hạn và nâng cao khả năng cạnh tranh toàn cầu. Trong đó, ba trụ cột phát triển tổng thể sẽ trực tiếp thúc đẩy nền kinh tế AI của Việt Nam. Đầu tiên, mở rộng việc ứng dụng AI ở cả khu vực công và tư chính là chìa khóa để thúc đẩy nền kinh tế AI tăng trưởng theo cấp số nhân.
Báo cáo gợi mở, Việt Nam cần xác định rõ các lĩnh vực có tác động lớn như dịch vụ chính phủ, quản lý môi trường và thiên tai, chăm sóc sức khỏe, dịch vụ tài chính và giao thông vận tải là ưu tiên trong ngắn hạn. Phương pháp phát triển theo từng giai đoạn có thể được áp dụng để xác định các kết quả nhanh trước mắt và mở rộng sang ứng dụng dài hạn theo cơ chế linh hoạt. Khi đã chứng minh được tính hiệu quả, các sáng kiến xúc tiến và hợp tác công-tư như chương trình doanh nghiệp dẫn đầu quốc gia sẽ là yếu tố quan trọng để đảm bảo việc áp dụng rộng rãi và tác động lâu dài của AI.
Thứ hai, hệ sinh thái AI đang phát triển của Việt Nam cần sự hỗ trợ có cấu trúc để mở rộng quy mô và khả năng cạnh tranh tại thị trường trong nước lẫn quốc tế.
Điều này bao gồm Chương trình tăng tốc khởi nghiệp AI Việt Nam bền vững, cung cấp dịch vụ cố vấn kinh doanh và kỹ thuật, cơ hội đầu tư và hợp tác, giúp các doanh nghiệp mới tham gia thị trường trong nước phát triển và triển khai giải pháp AI hiệu quả hơn. Ngoài ra, các chương trình tài trợ quốc gia sẽ giúp các công ty khởi nghiệp tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi để hỗ trợ hoạt động kinh doanh. Một hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ không chỉ tạo ra các ứng dụng AI mới mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam như một trung tâm phát triển AI.
Thứ ba, việc xây dựng nguồn nhân lực chuyên sâu đòi hỏi phát triển chương trình đào tạo AI đạt chuẩn quốc tế cho các bậc Cử nhân, Thạc sĩ và Tiến sĩ, đồng thời triển khai các chương trình đào tạo nhân tài AI quy mô lớn với chất lượng hàng đầu – như chương trình GCI của Nhật Bản. Quan hệ đối tác chiến lược với các phòng nghiên cứu và tập đoàn toàn cầu thông qua các chương trình nghiên cứu & phát triển chung có cấu trúc, bắt đầu từ các tổ chức học thuật hàng đầu như HUST, sau đó mở rộng sang các trường đại học và viện nghiên cứu khác, sẽ tạo điều kiện để nhân tài Việt Nam tiếp cận với các thử thách AI tiên tiến và các công cụ thực tiễn.
