Góp ý dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng (Đại hội XIV của Đảng), đại biểu Quốc hội Trần Thị Nhị Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội, nhấn mạnh Đại hội XIV của Đảng diễn ra trong thời khắc có ý nghĩa lịch sử vô cùng quan trọng, khi những quyết sách mang tầm thời đại của Đảng và Nhà nước đã thực sự đi vào cuộc sống.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Trần Thị Nhị Hà. Ảnh: Phạm Thắng
Theo bà Trần Thị Nhị Hà, điểm mới của báo cáo chính trị lần này là sự tích hợp nội dung 3 văn kiện, gồm: Báo cáo chính trị, báo cáo kinh tế - xã hội, báo cáo tổng kết xây dựng đảng, bảo đảm sự nhất quán về nội dung, ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện.
Bên cạnh đó, cách thức thiết kế dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV rất mới, khi lần đầu tiên xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội là bộ phận cấu thành của dự thảo Báo cáo.
Chương trình hành động chỉ rõ các chương trình, đề án, dự án cụ thể thực hiện trong nhiệm kỳ 5 năm, phân công trách nhiệm cụ thể của các cấp ủy Đảng từ Trung ương đến địa phương, khắc phục tình trạng sau Đại hội toàn quốc phải chờ đợi cụ thể hóa Nghị quyết. Điểm đổi mới này cũng đề cao tính hành động, bám sát mục tiêu, quan điểm chỉ đạo, định hướng phát triển, nhiệm vụ trọng tâm và các đột phá chiến lược để tổ chức thực hiện ngay sau Đại hội XIV.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội đã tập trung góp ý vào chương trình hành động về 2 lĩnh vực là y tế và giáo dục. Về lĩnh vực y tế, đối với hệ thống y tế, các văn kiện đều xác định rằng cần xây dựng y tế cơ sở là nền tảng, y tế dự phòng là trọng tâm, tăng cường công bằng, bao phủ y tế, tăng đầu tư công cho y tế. Tuy nhiên, về các định hướng phát triển y tế trong Dự thảo Chương trình hành động vẫn chưa thực sự tương xứng với kỳ vọng của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
"Với định hướng chiến lược phát triển y tế trong kỷ nguyên mới của dân tộc, nhất là chưa gắn với các nghị quyết chuyên đề của Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết 72 về đột phá y tế, phát triển công nghiệp dược, vắc-xin, y tế cơ sở và chuyển đổi số y tế, tôi đề nghị đưa vào Chương trình hành động thực hiện đồng bộ các nghị quyết chuyên đề mới của Trung ương về lĩnh vực y tế và an sinh xã hội để bảo đảm tính thống nhất và liên kết của hệ thống văn kiện,, coi đây là nền tảng quan trọng để nâng chỉ số sống khỏe của nhân dân"- bà Trần Thị Nhị Hà nhấn mạnh.
Việt Nam khác biệt tất cả các quốc gia trên thế giới là có hệ thống trạm y tế xã phường rộng khắp theo địa bàn dân cư, tuy nhiên trạm y tế hoạt động thiếu tính kết nối. Hệ thống y tế cơ sở tốt thì yêu cầu bắt buộc hệ thống trạm y tế phải gắn với mô hình bác sĩ gia đình, chăm sóc liên tục và hồ sơ sức khỏe điện tử, để sức khỏe của mỗi người dân đều được quản lý và có kế hoạch chăm sóc từ sớm, từ xa.
Về y tế thông minh, chuyển đổi số, bà Trần Thị Nhị Hà cho biết WHO coi đây là công cụ để đạt được công bằng và bao phủ y tế toàn dân. Y tế thông minh không chỉ là hồ sơ sức khỏe điện tử mà còn là dữ liệu mở, trí tuệ nhân tạo (AI) trong hỗ trợ chẩn đoán, quản trị thông minh, hệ thống cảnh báo dịch bệnh. Do đó, Việt Nam cần phải hướng tới việc "xây dựng hệ sinh thái y tế số nhân văn" vì chỉ có công nghệ mới giúp hệ thống y tế vươn tới được mọi người dân, để không ai bị bỏ lại phía sau.
Bà Trần Thị Nhị Hà đề nghị nghiên cứu, sửa đổi bổ sung nội dung trong chương trình hành động liên quan đến lĩnh vực y tế như sau: "Xây dựng hệ thống y tế theo hướng hiện đại, thông minh và nhân văn, lấy y tế cơ sở làm nền tảng, y tế dự phòng làm trọng tâm, y tế chuyên sâu làm trụ cột, bảo đảm mọi người dân được quản lý sức khỏe theo hồ sơ điện tử cá nhân. Đồng thời, đẩy mạnh chuyển đổi số y tế, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế, tích hợp dữ liệu dân cư, bảo hiểm; ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong giám sát, dự báo và quản trị phòng bệnh. Phát triển đa dạng các mô hình chăm sóc người cao tuổi dài hạn và ngắn hạn dựa vào cộng đồng, lấy người cao tuổi và gia đình làm trung tâm; Nhà nước giữ vai trò kiến tạo, ban hành chuẩn dịch vụ và cơ chế hỗ trợ nhóm yếu thế; khuyến khích xã hội hóa, phát triển các mô hình kết hợp y tế - phục hồi chức năng - dưỡng lão - nghỉ dưỡng gắn với cộng đồng".
Về lĩnh vực giáo dục, theo bà Trần Thị Nhị Hà, cả 3 báo cáo đều nhận định rất chính xác giáo dục là quốc sách hàng đầu, động lực then chốt và yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Bà đề nghị cần bổ sung một số nhiệm vụ trong xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới được nêu tại Chương trình hành động.
Cụ thể, tăng đầu tư công cho giáo dục là nhiệm vụ chiến lược. Trong dự thảo Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương đã nhận định giáo dục ngoài công lập là cấu phần quan trọng nhưng đồng thời chỉ ra tình trạng xã hội hóa trong giáo dục và đào tạo có biểu hiện sai lệch.
Hiện nay, đầu tư công cho giáo dục có xu hướng giảm, xã hội hóa được đẩy mạnh, nhưng không có cơ chế kiểm soát chất lượng dẫn đến tình trạng bất bình đẳng vùng miền, học phí tăng nhưng chất lượng của học sinh không tăng tương xứng. Giải pháp là phải đẩy mạnh đầu tư công cho lĩnh vực giáo dục, phải có chỉ tiêu hết sức cụ thể như một số lĩnh vực khác.
Cần xây dựng Khung năng lực quốc gia đảm bảo hệ thống giáo dục phải liên kết chặt với phát triển kinh tế - xã hội, việc làm và năng lực thích ứng trong kỷ nguyên mới.
Bên cạnh đó, cần xây dựng nhiệm vụ bảo đảm bình đẳng, bao trùm và học tập suốt đời. Ba báo cáo đều thống nhất nêu chủ trương "xây dựng xã hội học tập, thúc đẩy học tập suốt đời" đây là một định hướng rất đúng và mang tầm chiến lược lâu dài. Tuy nhiên, chủ trương này chưa được cụ thể hóa trong Chương trình hành động.
"Chúng ta nói về học tập suốt đời nhưng thực tế hầu hết người Việt Nam chỉ học hết bậc đại học (khoảng trên 20 tuổi), nguyên nhân vì chúng ta chỉ có chính sách hỗ trợ học phổ thông, học đại học nhưng không có chính sách hỗ trợ học tập suốt đời"- bà Nhị Hà nêu rõ.
Do đó, vị đại biểu Quốc hội đề xuất đưa vào trong Chương trình hành động những giải pháp hết sức cụ thể, như giải pháp thành lập "Quỹ phát triển năng lực và học tập quốc gia" để tài trợ cho người dân học lại và chuyển nghề như một số quốc gia trên thế giới.
