Vàng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh giá vàng liên tục tăng cao, các quốc gia và các công ty khai thác vàng đang được hưởng lợi lớn, đặc biệt khi nhu cầu dự trữ vàng của các Ngân hàng Trung ương và nhà đầu tư cá nhân ngày càng gia tăng.
Ở cấp độ quốc gia, Trung Quốc là quốc gia sản xuất vàng lớn nhất thế giới, tuy nhiên những công ty khai thác vàng hàng đầu lại không thuộc về quốc gia tỷ dân này.
Newmont (Mỹ) – 172,3 tấn/năm
Newmont hiện là công ty khai thác vàng lớn nhất thế giới, với các hoạt động trải dài khắp Bắc Mỹ, Nam Mỹ, châu Á, Úc và châu Phi. Năm 2023, công ty đạt sản lượng 172,3 tấn vàng.
Newmont liên tục mở rộng quy mô thông qua các thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A). Năm 2019, công ty mua lại Goldcorp với giá 10 tỷ USD, đồng thời tham gia liên doanh với Barrick Gold để thành lập Nevada Gold Mines – khu khai thác vàng lớn nhất thế giới. Đến năm 2023, Newmont tiếp tục củng cố vị thế bằng thương vụ sáp nhập với Newcrest Mining (Úc) trị giá 17 tỷ USD, đưa tổng trữ lượng vàng nắm giữ lên mức kỷ lục. Sản lượng của Newcrest vào năm 2022 là 67,3 tấn vàng.
Barrick Gold (Canada) – 126 tấn/năm
Barrick Gold giữ vững vị trí thứ hai trong ngành khai thác vàng toàn cầu với sản lượng 126 tấn vàng năm 2023.
Công ty có mặt tại nhiều khu vực giàu vàng trên thế giới, đặc biệt là Nevada Gold Mines, nơi Barrick sở hữu 61,5% cổ phần. Bên cạnh đó, công ty còn khai thác tại mỏ Pueblo Viejo ở Cộng hòa Dominica, mỏ Loulo-Gounkoto ở Mali, mỏ North Mara ở Tanzania và nhiều quốc gia khác.
Agnico Eagle Mines (Canada) – 106,8 tấn
Agnico Eagle là công ty khai thác vàng lớn thứ ba thế giới với sản lượng 106,8 tấn năm 2023.
Tập đoàn này đang sở hữu 11 mỏ đang hoạt động tại Canada, Úc, Phần Lan và Mexico. Đặc biệt, hai trong số các mỏ lớn nhất thế giới là Canadian Malartic (Québec, Canada) và Detour Lake (Ontario, Canada) đều thuộc quyền kiểm soát của Agnico sau khi mua lại Yamana Gold vào đầu năm 2023.
Agnico Eagle đã đạt mức sản lượng kỷ lục vào năm 2023 và tiếp tục gia tăng trữ lượng vàng, hiện lên đến 53,8 triệu ounce. Công ty đặt mục tiêu sản xuất 3,4-3,6 triệu ounce vào năm 2025 và 2026.
Polyus (Nga) – 90,3 tấn
Polyus là công ty khai thác vàng lớn nhất của Nga và đứng thứ tư toàn cầu với sản lượng 90,3 tấn vào năm 2023.
Công ty có sáu mỏ đang hoạt động tại Đông Siberia và Viễn Đông Nga, đáng chú ý là mỏ Olimpiada – một trong những mỏ vàng được đánh giá có sản lượng cao nhất thế giới. Polyus hiện nắm giữ 101 triệu ounce vàng trong trữ lượng, lớn nhất thế giới tính theo dự trữ.
Bất chấp các lệnh trừng phạt từ phương Tây, Polyus vẫn duy trì tăng trưởng.
Navoi Mining & Metallurgical Company (Uzbekistan) – 88,9 tấn
Navoi là công ty khai thác vàng lớn nhất Uzbekistan và đứng thứ năm trong top 10 công ty khai thác vàng lớn nhất thế giới, với sản lượng 88,9 tấn vàng năm 2023.
Công ty có lịch sử lâu đời từ những năm 1960 và vận hành mỏ Muruntau – một trong những mỏ vàng lộ thiên lớn nhất thế giới. Navoi chưa niêm yết trên các sàn chứng khoán phương Tây nhưng vẫn là một tên tuổi đáng gờm trong ngành công nghiệp khai thác vàng.
Công ty hiện có kế hoạch mở rộng sản lượng lên hơn 3 triệu ounce vàng/năm (85 tấn) và đặt mục tiêu đạt được con số này vào năm 2025.
Tại Việt Nam, Tổng Công ty Khoáng sản TKV (Vimico - HNX: KSV) mới đây đã ghi nhận sản xuất được 845kg vàng trong năm 2024. Công ty dự kiến sản xuất 4,7 tấn vàng trong giai đoạn 2026-2030. Như vậy, bình quân mỗi năm, lượng vàng sản xuất của Vimico vào khoảng hơn 900 kg. Với sản lượng hiện tại, nhiều khả năng Vimico hiện là doanh nghiệp khai thác và sản xuất vàng lớn nhất Việt Nam.
Khánh Vy
