Tại sao thiết bị đột nhiên chạy chậm là dấu hiệu nguy hiểm?
Khi thiết bị của bạn hoạt động bất thường, như chạy chậm, tiêu tốn pin nhanh, hoặc có ứng dụng lạ, đó có thể là dấu hiệu của mã độc (malware) hoặc hoạt động trái phép. Keepnet Labs cho biết hệ thống chạy chậm có thể do hacker sử dụng thiết bị để đào tiền ảo (cryptojacking) hoặc gửi spam.
Các ứng dụng giả mạo trên Google Play, như công cụ “tối ưu pin” hoặc “tăng tốc điện thoại”, thường chứa mã độc để thu thập dữ liệu hoặc điều khiển thiết bị từ xa. Kaspersky ước tính thiệt hại từ mã độc trên thiết bị di động đạt 10,5 nghìn tỷ USD toàn cầu vào năm 2025, nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Dấu hiệu bất thường
Hiệu suất giảm đột ngột : Điện thoại hoặc máy tính chạy chậm, ứng dụng tải lâu, hoặc treo máy thường xuyên dù không sử dụng nặng. CNET cho biết mã độc chạy nền có thể chiếm CPU và RAM. Pin tụt nhanh bất thường : Pin hết nhanh hơn bình thường, ngay cả khi không chơi game hoặc stream video, thì mã độc đào tiền ảo có thể là nguyên nhân. Ứng dụng lạ xuất hiện : Bạn thấy ứng dụng không quen thuộc hoặc biểu tượng lạ trên thiết bị mà bạn không cài đặt. Các ứng dụng giả mạo tại Việt Nam có thể cài đặt ẩn dưới tên “bảo mật” hoặc “tối ưu hệ thống”. Hoạt động mạng bất thường : Thiết bị gửi/nhận dữ liệu lớn khi không sử dụng, hoặc Wi-Fi/4G tiêu tốn nhiều hơn bình thường. Wired cho biết hacker có thể dùng thiết bị để gửi spam hoặc tấn công DDoS. Thông báo hoặc quảng cáo pop-up lạ : Thiết bị hiển thị quảng cáo ngẫu nhiên hoặc thông báo lỗi không rõ nguồn gốc, đây có thể là hệ lụy của quảng cáo độc hại trong ứng dụng miễn phí tại Việt Nam.Rủi ro khi thiết bị bị xâm nhập
Nếu thiết bị của bạn bị nhiễm mã độc hoặc hacker xâm nhập, hậu quả có thể bao gồm:
Mất dữ liệu cá nhân : Hacker đánh cắp thông tin như mật khẩu, hình ảnh, hoặc tài liệu quan trọng. Thiệt hại tài chính : Mã độc truy cập ví điện tử (như MoMo) hoặc tài khoản ngân hàng để rút tiền. Thiết bị bị kiểm soát từ xa : Hacker sử dụng phần mềm điều khiển từ xa (RAT) để theo dõi hoặc sử dụng thiết bị cho mục đích bất hợp pháp. Hiệu suất giảm : Thiết bị chậm, nóng máy, hoặc hỏng phần cứng do mã độc đào tiền ảo. Lây lan sang người khác : Hacker dùng thiết bị của bạn để gửi tin nhắn lừa đảo đến bạn bè, gây tổn hại danh tiếng.Cách bảo vệ thiết bị:
Để giảm nguy cơ bị hacker tấn công khi thiết bị có dấu hiệu bất thường, hãy thực hiện các biện pháp sau:
Cài Phần Mềm Chống Virus : Sử dụng phần mềm uy tín như Kaspersky, Bitdefender, hoặc Malwarebytes để quét và xóa mã độc. Gỡ Ứng Dụng Nghi Ngờ : Kiểm tra danh sách ứng dụng trong cài đặt và gỡ những ứng dụng lạ hoặc không nhớ cài. Kiểm Tra Quyền Truy Cập Ứng Dụng : Vào cài đặt thiết bị để xem ứng dụng nào có quyền truy cập camera, micro, hoặc dữ liệu không cần thiết. Thu hồi quyền nếu không hợp lý. Cập Nhật Hệ Điều Hành Và Ứng Dụng : Vá lỗ hổng bảo mật bằng cách cập nhật Android, iOS, hoặc Windows mới nhất. Kaspersky (2024) cho biết 70% vụ hack khai thác lỗ hổng phần mềm cũ. Kiểm Tra Hoạt Động Mạng : Vào cài đặt để xem ứng dụng nào tiêu tốn dữ liệu bất thường. Tắt dữ liệu nền cho ứng dụng nghi ngờ. Khôi Phục Cài Đặt Gốc (Nếu Cần) : Nếu mã độc không thể xóa, sao lưu dữ liệu quan trọng và reset thiết bị. Tránh Tải Ứng Dụng Từ Nguồn Không Rõ : Chỉ cài ứng dụng từ Google Play hoặc App Store, và kiểm tra đánh giá/nhà phát triển. Bật Xác Thực Hai Yếu Tố (2FA) : Bảo vệ tài khoản ngân hàng và ví điện tử bằng 2FA để ngăn truy cập trái phép.Thiết bị chạy chậm hoặc có hoạt động bất thường không chỉ là vấn đề hiệu suất mà có thể là dấu hiệu hacker đang xâm nhập. Các nguồn như Keepnet Labs , Wired , và Nguyen Kim Blog nhấn mạnh rằng mã độc từ ứng dụng giả mạo hoặc link lừa đảo đang gia tăng, đặc biệt tại Việt Nam với các vụ tấn công ví điện tử. Bằng cách cài phần mềm chống virus, kiểm tra quyền ứng dụng, và cập nhật hệ thống, bạn có thể bảo vệ dữ liệu và tài sản của mình. Hãy hành động ngay: Đừng để chiếc điện thoại chậm rãi của bạn trở thành công cụ của hacker!
