Bé gái tăng 15 kg do chứng rối loạn thích ứng

Khi đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, Giang cao 1,58 m, nặng 80 kg, chỉ số BMI 32, hơn 40% cơ thể là mỡ (ngưỡng an toàn 18-28%), diện tích mỡ nội tạng 158 cm2 (ngưỡng an toàn 100 cm2). Tiến sĩ, bác sĩ Lê Bá Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, cho biết chỉ số BMI của Hương Giang tương đương với mức béo phì độ 2, nặng hơn 95% trẻ cùng tuổi. Đây là mức béo phì rất nguy hiểm, đặc biệt ở lứa tuổi dậy thì. Người bệnh có nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính nguy hiểm như đái tháo đường type 2, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, tim mạch...

Kết quả đo InBody cho thấy Giang béo phì độ 2. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Giang còn mắc chứng rối loạn thích ứng kèm stress trầm trọng. Đây là dạng rối loạn tâm lý xảy ra khi trẻ không thích nghi được với áp lực như học hành và tự ti ngoại hình kéo dài. Thạc sĩ, bác sĩ Phạm Văn Dương, khoa Nội tổng hợp, cho biết người mắc tình trạng này thường cuồng ăn uống để giải tỏa buồn bã, thất vọng, giận dữ. Stress gây rối loạn hormone kiểm soát cảm giác đói (ghrelin) và no (leptin), làm trẻ thèm ăn, ăn nhiều nhưng không thấy no. Đồng thời, căng thẳng khiến trẻ giảm động lực vận động, ngại tiếp xúc xã hội, tăng cảm giác cô lập, thất bại. Ăn nhiều, tăng cân khiến người bệnh mặc cảm, khép kín, ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ, sinh hoạt, học tập. Đây là vòng xoay bệnh lý nếu không can thiệp đúng, trẻ có nguy cơ trầm cảm mạn tính.

Sau khi hội chẩn đa chuyên khoa, các bác sĩ điều trị cho Giang theo phác đồ đa mô thức gồm thuốc tiêm hỗ trợ giảm cân, tâm lý trị liệu, dinh dưỡng cân bằng, vận động phục hồi và điều trị nội tiết bằng cách sử dụng thuốc giúp kiểm soát cân nặng. Người bệnh được trị liệu tâm lý bằng liệu pháp nhận thức - hành vi (CBT), góp phần nhận diện các suy nghĩ tiêu cực, giải thích sai lệch về hình ảnh cơ thể, đồng thời học cách thay thế chúng bằng nhận thức tích cực hơn về bản thân. Theo bác sĩ Dương, Giang cần thoát khỏi những suy nghĩ như "mình xấu xí", "mình không được như các bạn bình thường", vì đây là gốc rễ khiến người bệnh ăn uống vô độ để trấn an tâm lý.

Bác sĩ cũng tư vấn tâm lý hướng dẫn Giang kỹ năng quản lý cảm xúc, giúp bé học cách gọi tên cảm xúc, chấp nhận cảm xúc thay vì trốn tránh hoặc ăn để khỏa lấp. Giang thích vẽ nên bác sĩ tư vấn khi căng thẳng bé có vẽ tranh nhằm giải tỏa nội tâm, kết hợp ghi lại nhật ký cảm xúc hàng ngày.

Bác sĩ Dương khám và tư vấn cho người bệnh. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Về dinh dưỡng, tiến sĩ Trần Quyền An cho biết người bệnh cần cắt giảm calo trong chế độ ăn, loại bỏ đồ uống có đường, thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh. Bữa ăn được thiết kế đảm bảo đủ dưỡng chất cần thiết với các thực phẩm lành mạnh nhằm ổn định đường huyết, cải thiện chức năng thần kinh, điều hòa cảm xúc. Dinh dưỡng đảm bảo cân bằng vi chất còn giúp trẻ đạt thể trạng tốt nhất, hỗ trợ phát triển thể chất cũng như tinh thần của trẻ.

Cùng với đó, Giang được hướng dẫn các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe cùng người thân trong gia đình, hỗ trợ nâng cao thể lực mà không gây áp lực lên khớp, cũng như tạo sự vui vẻ, hứng thú khi vận động. Sau giai đoạn làm quen, cường độ vận động được tăng dần. Các bài tập được thiết kế nhằm tăng khả năng sử dụng oxy, cải thiện trao đổi chất cơ bản, giảm mỡ nội tạng, đồng thời kích thích sản sinh serotonin và endorphin - hai hormone giúp cải thiện tâm trạng, giảm lo âu, chống trầm cảm.

Sau hai tháng sau điều trị, Giang giảm 5,7 kg, chủ yếu là giảm mỡ thừa, không có tình trạng mất nước. Bác sĩ Ngọc đánh giá đây là số cân nặng giảm phù hợp, bởi mục tiêu của phác đồ điều trị béo phì dành cho trẻ ở lứa tuổi dậy thì không phải giảm cân thật nhanh mà cần an toàn, đảm bảo tăng trưởng chiều cao và phát triển trí tuệ. Thời gian đầu điều trị, Giang đã ổn định tâm lý, bắt đầu hình thành lối sống lành mạnh. Giang cần tiếp tục được điều trị theo phác đồ đa mô thức để kiểm soát cân nặng và tâm lý.

Minh Đức