4 thói quen âm thầm thúc đẩy ung thư gan

Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể người, có nhiệm vụ lọc và thải độc, chuyển hóa dinh dưỡng, sản xuất mật, lưu trữ vitamin, khoáng chất, chuyển hóa chất béo... Ung thư gan xảy ra khi xuất hiện đột biến DNA trong các tế bào gan. DNA của tế bào đảm nhận vai trò hướng dẫn cho mọi quá trình hóa học trong tế bào cơ thể. Đột biến DNA gây ra những thay đổi trong quá trình hướng dẫn này, khiến tế bào bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát, hình thành khối u ác tính.

Tiến sĩ, bác sĩ Trần Hải Bình, Phó khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư gan gồm viêm gan B, viêm gan C, xơ gan. Trong đó yếu tố lối sống, thói quen sinh hoạt cũng có thể gây tổn thương tế bào gan và hình thành khối u. Chế độ ăn uống, ngủ nghỉ, vận động không lành mạnh, tác động xấu đến tế bào gan, góp phần tăng nguy cơ ung thư gan.

Dùng thực phẩm mốc

Ngũ cốc và hạt như ngô, gạo, đậu nành, các loại hạt, gia vị, hạt có dầu, sữa, thịt, trái cây sấy khô bị mốc sẽ sản xuất ra độc tố aflatoxin. Tiếp xúc lâu dài với aflatoxin có thể gây xơ gan, lâu ngày dẫn đến hình thành ung thư biểu mô tế bào gan.

Theo bác sĩ Bình, người làm việc phải xử lý, chế biến cây trồng và thức ăn bị mốc, thường xuyên hít phải bụi phát sinh trong môi trường cũng có nguy cơ phơi nhiễm độc tố aflatoxin. Nguy cơ ung thư gan do aflatoxin cao hơn ở người nhiễm viêm gan B hoặc C mạn tính.

Bác sĩ Bình khuyến cáo tuyệt đối không sử dụng thực phẩm mốc, thực phẩm chỉ có một phần bị mốc cũng nên bỏ, vì nấm mốc có thể lan ra cả phần không nhìn thấy bằng mắt thường. Trước khi chế biến thực phẩm khô như ngũ cốc, đậu, lạc, nên kiểm tra kỹ để phát hiện dấu hiệu của nấm mốc, mùi lạ hoặc thay đổi màu sắc.

Lười vận động

Lối sống ít vận động là nguyên nhân chính dẫn đến thừa cân, béo phì, làm tăng nguy cơ phát triển bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Mỡ dư thừa tích tụ trong gan có thể tiến triển thành các bệnh nguy hiểm khác như viêm gan nhiễm mỡ không do rượu, xơ gan và ung thư gan. Để bảo vệ sức khỏe gan, người trưởng thành nên duy trì cân nặng hợp lý, thường xuyên đi bộ, chạy bộ, đạp xe hoặc bơi lội... giúp tăng cường đốt cháy mỡ, giảm nguy cơ tích lũy mỡ ở gan.

Ăn thực phẩm chế biến sẵn thường xuyên

Thực phẩm chế biến sẵn như đồ ăn nhanh, đóng hộp, thịt xông khói, xúc xích, bánh kẹo công nghiệp và các sản phẩm đông lạnh chứa nhiều chất phụ gia, chất bảo quản, muối, đường, chất béo bão hòa... Các chất này tác động tiêu cực đến gan, dễ dẫn đến ung thư.

Viện Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã phân loại một số chất phụ gia và bảo quản như nitrit, nitrate, thường được dùng trong thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt xông khói) là có khả năng gây ung thư, trong đó có ung thư gan.

Thay vì ăn thịt chế biến sẵn, bác sĩ Bình khuyên mọi người duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh, trái cây, chất béo lành mạnh và hạn chế đường, thực phẩm chế biến sẵn để giảm gánh nặng cho gan.

Xúc xích chứa chất nhiều phụ gia và bảo quản như nitrit và nitrate. Ảnh: Hoài Phạm

Thường xuyên uống rượu bia

Uống rượu bia khiến gan phải làm việc liên tục để chuyển hóa và thải độc, quá tải, lâu ngày gan bị tổn thương nặng nề, dẫn đến các bệnh lý như viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan. Người bệnh viêm gan B hoặc C mạn tính và uống rượu bia có nguy cơ cao ung thư gan. Nên hạn chế hoặc ngừng uống rượu bia, nhất là người đang mắc các bệnh lý về gan. Người có tiền sử uống rượu bia lâu năm nên kiểm tra gan định kỳ 6-12 tháng mỗi lần để phát hiện sớm các bất thường.

Hoài Phạm