Ca sốt mò đầu tiên tại phía Nam: Nguy kịch chỉ vì một vết đốt

PGS-TS-BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Trưởng Khoa Hồi sức Nhiễm, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP HCM), cho biết các bác sĩ tại đây vừa cứu sống bé gái N.C.K (37 tháng tuổi, ngụ Tây Ninh) nguy kịch vì sốt mò. Đây là bệnh nhi đầu tiên bị sốt mò được ghi nhận tại phía Nam.

Theo bác sĩ Nguyên, bệnh sốt mò (hay còn gọi là sốt do ấu trùng mò hay sốt bờ bụi) là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi Orientia tsutsugamushi. Các ấu trùng mò thường có ký chủ trung gian là những loài động vật gặm nhấm như chuột, chim hoặc gia súc, gia cầm.

Bệnh biểu hiện sốt cao kéo dài, có vết loét da do ấu trùng mò đốt, phát ban dạng sẩn. Đặc điểm của vết loét thường 1 vết hình tròn hoặc bầu dục, đường kính khoảng 5-10 mm, không đau, không ngứa, viền đỏ và nổi gờ trên mặt da.

Lúc đầu màu vàng xám, sau đó đóng vảy màu nâu hoặc đen. Vị trí hay gặp ở các nếp gấp của cơ thể như: tay, cổ, gáy, thân mình, đùi, bẹn, rốn... khoảng tuần thứ 2 kể từ khi mò đốt sang thương sẽ bong vảy để lại vết loét đáy sạch khô, màu đỏ tươi có viền cứng.

Từ vết loét, Orientia tsutsugamushi xâm nhập hệ bạch huyết gây viêm hạch tại chỗ rồi sưng, viêm và đau hạch toàn thân. Đồng thời chúng xâm nhập vào máu, gây viêm nội mạc vi mạch máu toàn thân tổn thương viêm nhiễm các cơ quan.

Bệnh diễn tiến từ nhẹ đến nặng, có thể gây biến chứng và tử vong. Một số biến chứng có thể gặp như: Thần kinh (rối loạn tri giác, viêm màng não, viêm não, tổn thương thần kinh sọ não, viêm thần kinh ngoại biên); tim mạch (viêm tắc mạch máu, viêm cơ tim, truỵ tim mạch); suy thận; viêm phổi, suy hô hấp. Ngoài ra, có thể gây gan, lách, hạch to; hiếm hơn là đông máu nội mạch lan toả và hội chứng thực bào máu. Bệnh diễn tiến nặng nhẹ tuỳ vào các yếu tố như: chủng gây bệnh, tuổi bệnh nhân (tuổi dưới 50 tỉ lệ tử vong 45-60% nếu không điều trị).

Bác sĩ Nguyên cho biết chẩn đoán dựa vào bệnh sử, sang thương da và loại trừ các bệnh gây sốt kéo dài. Trong đó, để xác định tác nhân phải dựa vào xét nghiệm PCR.

Mò và ấu trùng ưa sống ở nơi đất xốp, ẩm mát trong các khe hang, ven bờ sông suối, nơi râm mát có bụi rậm và cây thấp. Để phòng tránh bệnh, người lớn và trẻ em hạn chế đi vào vùng bụi rậm, cỏ thấp, vùng đất ẩm, vách núi, hang động. Khi đi vào những khu vực nghi có nhiều ấu trùng mò nên mặc quần áo dài, buộc kín gấu quần, mang tất, ủng. Bên cạnh đó, cần giữ gìn vệ sinh nơi ở, phát quang bui rậm quanh nhà.

Lưu ý, nếu bị các nốt đốt lạ và sốt cao, không rõ nguyên nhân, cần kiểm tra kỹ tất cả bề mặt da trên cơ thể tìm các vết đốt. Sau đó cần đưa đến các cơ sở y tế sớm để được các bác sĩ khám bệnh, chẩn đoán và điều trị kịp thời.