Quang cảnh phiên họp
Bắt đầu đợt 2 phiên họp 25, sáng 24/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Viễn thông (sửa đổi).
Tồn dư lớn Quỹ dịch vụ viễn thông công ích
Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Viễn thông (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Lê Quang Huy cho biết, dịch vụ trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây là dịch vụ thực hiện lưu trữ, xử lý dữ liệu; pháp luật một số quốc gia tập trung vào vấn đề bảo vệ dữ liệu; pháp luật Việt Nam quy định tương đối hoàn chỉnh về bảo đảm an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu; vì vậy, quản lý các dịch vụ này ở mức độ phù hợp nhằm tạo điều kiện cho phát triển kinh tế số, xã hội số.
Dịch vụ OTT viễn thông là dịch vụ không có hạ tầng mạng, người sử dụng dễ dàng thay đổi nhà cung cấp, thị trường có khả năng tự điều tiết. Tham khảo kinh nghiệm quốc tế, dự thảo Luật quy định quản lý dịch vụ này có độ mở, linh hoạt, không cản trở việc cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp. Các quy định trong dự thảo Luật chủ yếu nhằm bảo vệ quyền lợi người sử dụng, bảo đảm an toàn, an ninh thông tin.
Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Lê Quang Huy báo cáo tại phiên họp
Về hoạt động viễn thông công ích, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị tiếp tục duy trì Quỹ dịch vụ viễn thông công ích, nhưng cần hoàn thiện quy định về Quỹ cho phù hợp, hoạt động hiệu quả hơn.
Tại các vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, cần tiếp tục triển khai hạ tầng cáp quang, phủ sóng 4G, 5G đến địa bàn cấp thôn; đồng thời, tiếp tục hỗ trợ các đối tượng sử dụng dịch vụ viễn thông công ích, thiết bị đầu cuối. Lĩnh vực viễn thông có tính đặc thù, số doanh nghiệp tham gia không nhiều do hạn chế về tài nguyên viễn thông. Doanh nghiệp viễn thông thường chọn các địa bàn kinh doanh có lợi nhuận mà không triển khai tại các vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo vì chi phí đầu tư lớn, doanh thu không đủ bù đắp chi phí.
Theo đánh giá tổng kết của Bộ Thông tin và Truyền thông, hoạt động của Quỹ đã đạt được một số kết quả tích cực. Theo kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước năm 2020 và 2023, các nhiệm vụ chi của Quỹ đúng đối tượng thụ hưởng.
Tuy nhiên, hoạt động viễn thông công ích trong thời gian qua còn bộc lộ một số tồn tại như chưa đảm bảo tính liên tục trong hỗ trợ cung cấp dịch vụ; chưa đảm bảo cân đối thu, chi, còn tồn dư Quỹ lớn; một số nhiệm vụ không thực hiện được. Nguyên nhân cơ bản là do hệ thống văn bản pháp luật về Quỹ chưa hoàn thiện (chưa có cơ chế quản lý, sử dụng Quỹ để hỗ trợ doanh nghiệp và đối tượng sử dụng dịch vụ; chưa quy định về trách nhiệm của địa phương, phương thức hỗ trợ trong trường hợp đặc thù); công tác dự báo chưa theo kịp sự phát triển của thị trường, công nghệ viễn thông.
Cơ chế quản lý quỹ như tiền của Nhà nước nên rất khó chi
Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Chi cho biết, khoản doanh nghiệp viễn thông đóng vào quỹ là khoản ngoài quy định về thuế. Thực tế cần thiết giữ quỹ này, tuy nhiên hoạt động vừa qua có tồn tại trong quản lý, sử dụng, tồn dư quỹ lớn nên hiệu quả không cao.
Bộ Tài chính đề nghị cân nhắc xử lý linh hoạt, phù hợp hơn khoản đóng góp hằng năm. “Cân nhắc báo cáo Quốc hội luật này quy định mức tối đa, còn cụ thể hàng năm giao Chính phủ quy định trên cơ sở đánh giá mức tồn quỹ, nhu cầu trong năm và của năm mới để đưa ra mức đóng phù hợp nhất, tránh dư quỹ quá nhiều” – ông Nguyễn Văn Chi đề xuất.
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng giải trình thêm tại phiên họp
Báo cáo thêm vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, bất kỳ giấy phép nào được cấp đều yêu cầu doanh nghiệp có trách nhiệm phủ sóng rộng nếu không thì Nhà nước phải đứng ra phủ sóng rộng.
Doanh nghiệp đóng tiền vào quỹ và Nhà nước dùng nguồn này giao cho nhà mạng phủ sóng vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Thời gian qua, quỹ này góp phần quan trọng phổ cập dịch vụ viễn thông và thực tế Việt Nam đang có thứ hạng cao.
Thừa nhận vận hành quỹ còn nhiều tồn tại, song ông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, chủ yếu do cơ chế quản lý quỹ này như tiền của Nhà nước nên rất khó chi. Mới sử dụng hỗ trợ người nghèo, còn phát triển hạ tầng chưa nhiều nên tồn quỹ lớn.
Chưa thực hiện đấu giá kho số viễn thông vì không xác định được giá khởi điểm
Về đấu giá quyền sử dụng kho số viễn thông, Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Lê Quang Huy cho biết, một số ý kiến đề nghị chỉ quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc về đấu giá quyền sử dụng kho số viễn thông, tên miền Internet; còn các quy định khác về trình tự, thủ tục đấu giá thì dẫn chiếu theo Luật Đấu giá tài sản.
Có ý kiến đề nghị bổ sung về cơ chế đền bù cho doanh nghiệp khi thực hiện mua sắm, sử dụng tài nguyên trong trường hợp thu hồi kho số viễn thông, tài nguyên Internet để phục vụ lợi ích công cộng.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, hiện nay, về mặt pháp lý, đã có quy định đấu giá quyền sử dụng kho số viễn thông và tên miền Internet. Tuy nhiên, trong thực tiễn chưa thực hiện được vì không xác định được giá khởi điểm.
Do vậy, theo ông Hoàng Thanh Tùng, cách tiếp cận như hiện nay của Luật Viễn thông sửa đổi để xử lý những vấn đề về kho số viễn thông, tên miền Internet là cơ bản phù hợp với Luật Đấu giá tài sản và các luật chuyên ngành.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho ý kiến tại phiên họp
Giải trình thêm về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Thông tin & Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, hiện trong kho số có hàng trăm nghìn số điện thoại đẹp, thậm chí đến hàng triệu.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, quy định trước đây phải định giá từng số. Khi định giá phải thuê tư vấn nên chi phí để thẩm định giá số đẹp có thể lên đến hàng trăm triệu, nhưng khi bán đi chỉ có chục triệu, nên quy định trước đây không khả thi. Vì vậy, dự thảo lần này sửa đổi, quyết định một mức giá khởi điểm cố định cho tất cả số đẹp.
Giải thích thêm về lý do quyết định một mức giá khởi điểm cố định cho tất cả số đẹp, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, hiện nay một số đẹp đưa ra có hàng triệu người quan tâm, tức là tính thị trường rất cao.
Về vấn đề này, ông Lê Quang Huy cho biết, nguyên nhân chưa đấu giá được quyền sử dụng kho số viễn thông và tên miền Internet là do chưa xác định giá khởi điểm.
"Sau khi tiếp thu ý kiến của các đại biểu, chúng tôi đang nghiên cứu theo hướng tính xác định giá khởi điểm phù hợp với thu nhập của người dân. Trên cơ sở đó, sẽ có giá khởi điểm quy định trong luật. Rất hy vọng sẽ triển khai được đấu giá, không chỉ viễn thông mà còn các vấn đề liên quan đến tài nguyên Internet”, ông Lê Quang Huy nói.