App báo cắt điện tại Nam Phi bị lạm dụng để bán cần sa

Biểu tượng ứng dụng EskomSePush trên điện thoại. Ảnh: MyBroadband.

Đầu năm nay, Calvin (30 tuổi, sống tại Johannesburg, Nam Phi) quyết định bán cần sa để kiếm tiền. Dù vậy, anh rất khó tìm khách hàng bởi sản xuất và buôn bán cần sa hàng loạt tại Nam Phi là bất hợp pháp. Calvin cũng ngại giới thiệu cho người thân bởi theo anh, họ sống rất khép kín.

Đó là lý do Calvin tìm đến EskomSePush, app cảnh báo mất điện phổ biến nhất tại Nam Phi, để tìm kiếm và tiếp cận khách hàng. Từ khi ra mắt năm 2014, ứng dụng này hiện có 7 triệu người dùng.

Tìm việc trên app cảnh báo cắt điện

Do tình trạng khủng hoảng năng lượng trầm trọng tại Nam Phi, EskomSePush lọt top 20 ứng dụng được tải nhiều nhất trên Play Store và App Store ở quốc gia này.

Bên cạnh thông báo cắt điện, EskomSePush còn có tính năng AskMyStreet, cho phép người dùng tìm kiếm hỗ trợ từ hàng xóm để giải quyết một số vấn đề như mất thú cưng hay tìm đồng đội chơi game.

Calvin bắt đầu quảng cáo cần sa trên tính năng AskMyStreet của EskomSePush từ tháng 3. Đến nay, anh kiếm được khoảng 638 USD, công việc ngày càng bận rộn bởi nhu cầu quá lớn từ khách hàng.

Giao diện cảnh báo cắt điện (trái) và tính năng hỗ trợ lân cận AskMyStreet (phải) của EskomSePush. Ảnh: Rest of World.

"Mục đích quảng cáo của tôi chỉ để tiếp cận vùng ngoại ô Bloubosrand, nhưng cuối cùng còn đến Sunninghill và nhiều nơi khác. Việc kinh doanh của tôi ngày càng phát triển", Calvin chia sẻ với Rest of World.

Một số người giúp việc nhà, thợ sửa chữa lặt vặt (handyman) hay làm bánh cũng sử dụng EskomSePush để tìm việc, trong bối cảnh Nam Phi đối phó cuộc khủng hoảng thất nghiệp tồi tệ trong lịch sử.

Đất nước này còn trải qua khủng hoảng năng lượng. Năm 2022, Nam Phi ghi nhận 3.212 giờ cắt điện, chiếm hơn 1/3 thời gian cả năm.

GDP nước này giảm 1,3% trong quý IV/2022, tỷ lệ thất nghiệp quý I năm nay tăng lên 32,9%. Đặc biệt, tỷ lệ thất nghiệp của sinh viên tốt nghiệp đại học tăng gấp đôi trong 10 năm, từ 11,9% năm 2013 lên 23,5% năm 2023.

"Tôi vẫn chưa có việc làm. Tôi đang học thạc sĩ và cần kiếm tiền để nuôi các con", Calvin chia sẻ. Trước đó, anh tốt nghiệp đại học về ngành dịch tễ học và thống kê sinh học.

Đối phó khủng hoảng thất nghiệp

Trong bối cảnh khủng hoảng thất nghiệp nghiêm trọng, tính năng AskMyStreet trên EskomSePush trở thành nơi tìm việc phổ biến. Nhờ đó, một handyman như Ephraim Pangwan có thể kiếm được khoảng 534 USD sau 4 tháng.

Trước đây, Pangwana sử dụng Quickleads, dịch vụ marketing trên Internet để tìm việc. Dù hài lòng nhưng Quickleads yêu cầu trả phí để sử dụng, trong khi với EskomSePush, anh có thể tiếp cận khách hàng theo thời gian thực mà không tốn phí.

Một handyman khác là Deon Munashe mới sử dụng AskMyStreet được một tuần. "Tôi làm rất nhiều công việc từ sơn, xây dựng đến thợ hàn. Mỗi khách thường trả cho tôi khoảng 160 USD", Munashe chia sẻ.

Một đứa trẻ tại Nam Phi học bài dưới ánh sáng đèn pin do bị cắt điện luân phiên. Ảnh: Reuters.

Esnath Gore (37 tuổi), người giúp việc gia đình cũng tìm một số công việc bán thời gian (part-time) trên AskMyStreet. Kể từ khi đăng bài tìm việc nhà từ tháng 2, cô kiếm được khoảng 144 USD.

So với những app khác, lợi thế của EskomSePush là khả năng tiếp cận khách hàng gần nhà, giúp Gore tiết kiệm chi phí di chuyển.

Dễ truy cập là một trong những lý do khiến nhóm phát triển EskomSePush triển khai tính năng AskMyStreet.

"Mọi người dường như sống trong nhà ngoại ô và không nói chuyện, không quan tâm đến hàng xóm. Đây chính là cách để mọi người trò chuyện với nhau", Herman Maritz, đồng sáng lập EskomSePush, chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với Daily Maverick vào năm 2022.

Amy Tekie, đồng sáng lập Liên minh Người giúp việc Gia đình Izwi, cho rằng những tính năng như AskMyStreet có thể đóng vai trò quan trọng, giúp nhiều người tìm kiếm việc mới nhằm tăng thu nhập, tiết kiệm chi phí di chuyển bởi khách hàng của họ sống lân cận.

"Công nghệ có thể đóng vai trò quan trọng để người lao động tìm việc, ký hợp đồng, nhận phiếu lương, theo dõi nghỉ phép, nhờ đó giúp họ có điều kiện lao động tốt hơn và đảm bảo quyền lợi", Tekie chia sẻ.