"Bác sĩ phải xem bệnh nhân là ông thầy lớn nhất của đời mình"

Ngày 20/11, Quốc hội dành cả ngày thảo luận tại hội trường về các dự án luật, Nghị quyết của Quốc hội liên quan tới lĩnh vực giáo dục.

"Tinh hoa của tinh hoa"

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức (ĐBQH Nguyễn Tri Thức) bày tỏ trăn trở về việc sửa đổi Luật Giáo dục đại học, đặc biệt liên quan đến tính đặc thù của đào tạo nhân lực y tế.

Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức chia sẻ cảm giác "rất buồn" sau khi đọc báo cáo giải trình số 2028 liên quan đến vấn đề đào tạo chuyên khoa và bác sĩ nội trú.

Ông thẳng thắn cho rằng những nội dung giải trình về Bác sĩ chuyên khoa I, Chuyên khoa II và Bác sĩ nội trú là hoàn toàn không chính xác.

Thứ trưởng Bộ Y tế thậm chí bày tỏ mong muốn được gặp người chấp bút cho báo cáo này để làm rõ vấn đề, bởi việc đánh đồng quá trình đào tạo các đối tượng trên giống như học chứng chỉ hành nghề là một sự nhầm lẫn nghiêm trọng. Ông khẳng định đây là những tinh hoa, là đội ngũ trí thức lớn của ngành y tế.

ĐBQH Nguyễn Tri Thức (Ảnh: Media Quốc hội).

Phân tích sâu hơn về đặc thù nghề nghiệp, ông Thức cho biết sau khi tốt nghiệp, bác sĩ thường chia làm hai nhóm: Nhóm đi theo hướng giảng dạy tại các trường đại học sẽ tập trung học Thạc sĩ, Tiến sĩ; trong khi nhóm làm việc trực tiếp tại các bệnh viện – lực lượng nòng cốt chiếm đa số sẽ theo học Chuyên khoa I, Chuyên khoa II và Nội trú.

Ông nhấn mạnh lực lượng nội trú chính là "tinh hoa của tinh hoa" trong ngành y. Do đó, việc xem nhẹ và coi đây chỉ là đào tạo chứng chỉ hành nghề là cách nhìn nhận thiếu chính xác về lực lượng đang ngày đêm hành nghề, khiến những người trong ngành cảm thấy chạnh lòng.

Ông Thức nhấn mạnh, giáo dục ngành y là ngành khoa học thực hành, bắt buộc phải gắn chặt với bệnh viện, từ đó tha thiết kính mong Quốc hội xem xét để giao lĩnh vực này cho Bộ Y tế quản lý.

"Nếu như dự thảo này được thông qua thì nghiễm nhiên giáo dục sức khỏe là do Bộ GD&ĐT quản lý. Kể cả chương trình giáo dục của ngành y cũng do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt, như thế rất đáng lo ngại. Rất mong Quốc hội xem xét", ông Thức nói.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của thực tiễn, Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức chỉ rõ sinh viên y khoa ngay từ năm thứ hai đã phải gắn liền với bệnh viện và không thể tách rời nơi đây.

"Người bác sĩ phải xem bệnh nhân là ông thầy lớn nhất của đời mình chứ không phải quyển sách. Em sinh viên nào càng ôm sách thì ra trường là yếu tay nghề. Còn sinh viên nào lăn lộn trực gác, thực tập rồi theo thầy dạy học thực hành thì em đó sẽ rất giỏi trong tương lai. Thực tế là như vậy", ông Thức nói.

Từ đó, ông đề nghị bổ sung vào khoản 2 Điều 6 dự thảo luật nội dung quy định Bộ Y tế là cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý Nhà nước về đào tạo chuyên sâu đặc thù, trình độ sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trong lĩnh vực khoa học sức khỏe.

Ông nhắc lại, nếu Quốc hội bấm nút thông qua dự thảo mà không có sự điều chỉnh này, quyền quản lý sẽ hoàn toàn thuộc về Bộ Giáo dục và Đào tạo, gây ra những lo ngại lớn về chất lượng đào tạo chuyên sâu.

Ông Thức cũng chỉ ra những bất cập trong quy trình cấp phép hiện nay. Việc thành lập trường đại học y tư nhân hay mở mã ngành y dược hiện do Bộ Giáo dục và Đào tạo cấp phép, trong khi Bộ Y tế chỉ đóng vai trò cung cấp thông tin về nhu cầu nhân lực.

Do cơ chế này, Bộ Y tế không thể kiểm soát hay theo sát được chất lượng đào tạo, dẫn đến thực trạng chất lượng nhiều trường y tư nhân chưa đạt yêu cầu, điều mà nếu có các cuộc khảo sát lớn sẽ thấy rõ cơ sở thực tế.

Ông Thức cũng nêu thực tiễn hệ cao đẳng y tế hiện đang tản mát, trước đây do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, nay lại liên quan đến Bộ Nội vụ.

Từ tất cả những bất cập nêu trên, Thứ trưởng Bộ Y tế kính mong Quốc hội xem xét chuyển giao toàn bộ công tác quản lý giáo dục khối ngành sức khỏe về cho Bộ Y tế để đảm bảo tính thống nhất và chất lượng đào tạo.

Điều rất trăn trở cho cán bộ toàn ngành y tế 

ĐBQH Trần Khánh Thu (đoàn Hưng Yên) góp ý quy định về việc thành lập, chia, tách trường, đơn vị đào tạo.

Theo đại biểu Thu, một số lĩnh vực đặc thù cần có quy định nghiêm ngặt việc mở ngành đào tạo ngay trong luật. Bởi vấn đề này không chỉ liên quan đến cơ sở hạ tầng mà còn cả năng lực, trình độ giảng viên của từng chuyên ngành khác nhau.

ĐBQH Trần Khánh Thu (Ảnh: Media Quốc hội).

"Không thể để một bác sĩ được đào tạo từ trường tuyển sinh 25-28 điểm cũng như một bác sĩ trúng tuyển từ hình thức xét tuyển hoặc điểm tuyển sinh chỉ 15 điểm", bà Thu cho hay và đề nghị bổ sung quy định đối với các cơ sở đào tạo lĩnh vực sức khỏe phải đảm bảo cơ sở thực hành nghề (bệnh viện thực hành; không phải chỉ các phòng thí nghiệm và trung tâm tiền lâm sàng như quy định hiện nay) nhằm đáp ứng tính chất đặc thù và hội nhập quốc tế.

Liên quan đến việc bổ sung trình độ đào tạo sau đại học lĩnh vực sức khỏe vào hệ thống giáo dục đào tạo quốc dân, đại biểu băn khoăn khi Luật Giáo dục không có nội dung nào đề cập đến vấn đề này.

"Báo cáo giải trình cũng nêu ra các lý do chưa công nhận các văn bằng đào tạo sau đại học của lĩnh vực sức khỏe trong hệ thống văn bằng đào tạo quốc dân. Đây là điều rất trăn trở cho cán bộ toàn ngành y tế hiện nay", đại biểu nói.

Bà Thu nêu thực tiễn đào tạo chuyên khoa lĩnh vực sức khỏe là giai đoạn tiếp sau đào tạo trình độ đại học, đang được áp dụng phổ biến đối với nhân lực chuyên môn y tế ở hầu hết các quốc gia.

Tại Việt Nam cũng đang triển khai đào tạo chuyên khoa sau đại học trong lĩnh vực sức khỏe, bên cạnh hình thức thạc sĩ, tiến sĩ còn có ba hình thức: Chuyên khoa cấp I, Chuyên khoa cấp II và Bác sĩ nội trú. Tuy nhiên, các văn bằng trên lại chưa thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.