Cảnh giác khi ứng dụng AI trong chẩn đoán, điều trị bệnh

Ngày 14/11, tại Hà Nội, Học viện Y – Dược học cổ truyền Việt Nam tổ chức Hội thảo chuyển đổi số trong đào tạo và nghiên cứu trong lĩnh vực y dược học cổ truyền.

Xu thế tất yếu

Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Nguyễn Quốc Huy, Giám đốc Học viện Y – Dược học cổ truyền Việt Nam cho biết, hội thảo được tổ chức trong bối cảnh cả nước đang triển khai mạnh mẽ Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

PGS.TS. Nguyễn Quốc Huy, Giám đốc Học viện Y – Dược học cổ truyền Việt Nam.

Theo ông Huy, đối với ngành y tế, đây không chỉ là một chủ trương lớn, mà còn là xu thế tất yếu của thời đại, thôi thúc đổi mới phương thức đào tạo, nâng cao chất lượng nghiên cứu và ứng dụng công nghệ để phục vụ sức khỏe nhân dân ngày một tốt hơn.

"Chuyển đổi số không đơn thuần là trang bị công nghệ mới, mà là một quá trình đổi mới toàn diện từ quản lý, giảng dạy, nghiên cứu đến tư duy và văn hóa học tập", ông Huy khẳng định.

Với chủ đề "Chuyển đổi số trong đào tạo và nghiên cứu khoa học lĩnh vực Y Dược học cổ truyền", hội thảo tập trung vào các nội dung trọng tâm: Cập nhật định hướng chuyển đổi số quốc gia và trong ngành y tế; chia sẻ kinh nghiệm, mô hình chuyển đổi số trong các cơ sở đào tạo y dược; ứng dụng AI, dữ liệu lớn và công nghệ mở trong nghiên cứu và giảng dạy; đề xuất các giải pháp và lộ trình xây dựng Học viện số thông minh, phù hợp đặc thù của y dược học cổ truyền.

Ông Nguyễn Ngô Quang – Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế khẳng định chuyển đổi số là xu hướng tất yếu, không thể đứng ngoài cuộc. Buộc mọi người phải tiếp cận, học hỏi, thích nghi, linh hoạt và đặc biệt là phát triển các kỹ năng liên quan đến chuyển đổi số trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Ngô Quang khẳng định chuyển đổi số là xu hướng tất yếu.

Để triển khai, ứng dụng được chuyển đổi số trong các lĩnh vực theo ông Quang, có ba điểm rất quan trọng đó là: Cơ sở hạ tầng, hạ tầng công nghệ thông tin; cơ sở dữ liệu và đạo đức trong ứng dụng và sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong các lĩnh vực.

"Hiện nay, Bộ Y tế và đầu mối là Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo đang trong quá trình hoàn thiện văn bản góp ý dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực y tế", ông Quang thông tin và cho rằng đạo đức trong ứng dụng AI là đặc biệt quan trọng vì liên quan đến sức khỏe con người.

AI không thay thế con người

Tại hội thảo, trình bày báo cáo "Ứng dụng AI trong chẩn đoán và điều trị", ông Hoàng Việt Anh – Phó Giám đốc Trung tâm quản lý chất lượng khám chữa bệnh, Phó Trưởng phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Bạch Mai đã nêu dẫn chứng về bệnh viện AI đầu tiên trên thế giới tại Trung Quốc. 

Theo ông, "bệnh viện AI" với một nguồn lực cốt lõi là trí tuệ nhân tạo sẽ giúp cho việc chẩn đoán, điều trị đến hàng ngàn người bệnh mỗi ngày, trong khi nhân lực trực tiếp gần như bằng "0".

"Đây là một lợi thế rất lớn của ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý, điều trị bệnh", ông Việt Anh nói và cho rằng nguồn lực, nhân lực y tế tại Việt Nam còn rất thiếu. Do đó, AI sẽ là cơ hội để lấp đầy khoảng trống về nhân lực.

Ông Hoàng Việt Anh trình bày báo cáo về "ứng dụng AI trong chẩn đoán và điều trị".

Cùng với đó, AI sẽ giúp quản lý, thu thập dữ liệu. Ông nêu dẫn chứng thực tế như tại Bệnh viện Bạch Mai với 4.500 người bệnh nội trú và hàng ngày có từ 8.000 đến 10.000 người bệnh ngoại trú thì có khoảng tầm 12.000 đến 14.000 bản ghi người bệnh mỗi ngày.

"Từ trước đến nay, người bệnh đến rồi đi, hồ sơ giấy đến và cất vào kho. Thậm chí có nhiều sinh viên đến tìm dữ liệu thì kho hồ sơ bệnh án bụi mốc. Vậy thì AI sẽ giúp chúng ta có một kho dữ liệu sống, liên kết được với nhau", ông Việt Anh chia sẻ và cho biết AI cũng sẽ giúp có được quá trình tự động, cá thể hoá điều trị bệnh.

Mặc dù vậy, ông cũng chỉ ra những thách thức như dữ liệu phân mảnh, không chuẩn hóa. Dữ liệu chăm sóc sức khỏe thường nhạy cảm, không đồng nhất và bị phân mảnh, gây khó khăn cho phát triển thuật toán máy học hiện đại.

Thách thức nữa chính là vấn đề bảo mật dữ liệu. Chúng ta có lý do để lo ngại khi ứng dụng AI, một dạng trí tuệ nhân tạo, thậm chí có thể phát triển đến mức siêu trí tuệ. Nỗi lo lớn nhất là liệu AI có thể làm lộ hoặc phát tán dữ liệu hay không. Bởi dữ liệu y tế, dữ liệu liên quan đến người bệnh là tài nguyên vô cùng quý giá.

Khi đưa dữ liệu vào các kho dữ liệu hay các mô hình AI để xử lý và nhận lại những sản phẩm hữu ích, thì câu hỏi đặt ra là: Liệu sau đó dữ liệu có bị rò rỉ hoặc phát tán ra ngoài không? Đây là vấn đề cần có giải pháp ngay từ đầu, ngay khi bước vào quá trình triển khai, không thể đợi đến khi sự cố xảy ra mới xử lý, bởi lúc đó sẽ vô cùng khó khăn.

Bên cạnh đó, AI giúp chúng ta rất nhiều nhưng cũng phải luôn cảnh giác với AI, bởi AI sẽ có một số điểm xấu, thậm chí "ảo giác" AI là bịa chuyện, sáng tạo những dữ liệu, tài liệu tham khảo không có thật…

"Nếu phụ thuộc vào AI thì vô hình chung sẽ đưa ra những cách thức điều trị, phác đồ, phương thuốc không đúng, thậm chí là nguy hiểm", ông Việt Anh nói thêm về thách thức trong ứng dụng AI.

Do vậy, ông nhấn mạnh phải luôn luôn coi AI là người hỗ trợ, thiết bị hỗ trợ chứ không được coi AI ngang bằng với con người và đặc biệt là không được phụ thuộc.

Một lần nữa khẳng định chuyển đổi số và AI là xu hướng, xu thế bắt buộc. Ông cũng nêu lên có ý kiến lo ngại rằng AI sẽ cướp mất việc của con người, bác sĩ lo lắng AI sẽ thay thế...

Song ông Việt Anh chia sẻ: "AI sẽ không thể thay thế con người mà chỉ hỗ trợ cho chúng ta để làm được nhiều việc hơn".