Đại biểu Quốc hội: "Bắt cóc online" là nỗi lo thường trực của nhiều gia đình

Ngày 29-10, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Vĩnh Long) lo ngại khi "bắt cóc online" không còn là hiện tượng hiếm hoi mà đã trở thành nỗi lo thường trực của nhiều gia đình.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi nói về tình trạng "bắt cóc online". Ảnh: Phạm Thắng

Theo đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi, tội phạm công nghệ cao lợi dụng tin nhắn, email hoặc các nền tảng mạng xã hội để điều khiển nạn nhân từ xa, để họ tự rút tiền, thuê chỗ ở, thậm chí là tự quay video cầu cứu theo kịch bản do kẻ xấu dựng sẵn, mà điển hình là các vụ việc gần đây ở TP Hà Nội, TP HCM và một số địa phương khác.

Nạn nhân thường là học sinh, sinh viên, hậu quả để lại không chỉ thiệt hại tài chính mà còn gây hoang mang, mất niềm tin vào môi trường mạng, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh, trật tự xã hội.

Từ góc nhìn của đại biểu Nhi, nguyên nhân của tình trạng này là do công nghệ ngày càng phát triển, trí tuệ nhân tạo được sử dụng giả mạo giọng nói, hình ảnh "một cách thuyết phục".

Cùng với đó, các nền tảng xuyên biên giới chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm pháp lý tại Việt Nam và chưa có quy định chặt chẽ về kiểm duyệt, gỡ nội dung vi phạm.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi, nhận thức cộng đồng về các nguy cơ trên môi trường mạng còn hạn chế, nhiều phụ huynh, học sinh chưa đủ kỹ năng nhận diện rủi ro, dễ bị điều khiển qua các cái chiêu trò rất là tinh vi.

Trước thực trạng đáng báo động này, đại biểu đoàn Vĩnh Long đề nghị Chính phủ chỉ đạo các ngành, các cấp vào cuộc quyết liệt để có những cái giải pháp phòng ngừa, kịp thời điều tra, xử lý các hành vi phạm.

Về một số giải pháp cụ thể, theo đại biểu Nhi, cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền giáo dục, đẩy mạnh chiến dịch an toàn mạng qua truyền thông trường học, tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề tại trường học về nhận diện "bắt cóc online"; cách bảo vệ thông tin cá nhân và phản ứng khi gặp dấu hiệu lừa đảo.

Cần xây dựng khung pháp lý chặt chẽ để quy định rõ hình phạt cho hành vi "bắt cóc online" với cái chế tài đủ sức răn đe. Đồng thời, cần yêu cầu các cái nền tảng xuyên biên giới cam kết gỡ bỏ nội dung vi phạm. Tăng cường hợp tác quốc tế, thiết lập cơ chế trao đổi thông tin phối hợp điều tra với các quốc gia, các tổ chức quốc tế để phá vỡ mạng lưới tội phạm xuyên biên giới.

Bên cạnh những giải pháp phòng ngừa, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi kiến nghị cần phải nâng cao hơn nữa năng lực điều tra, truy bắt cho lực lượng chức năng; trang bị cho lực chức năng các công cụ giám sát, phân tích, thu thập dữ liệu trên không gian mạng.

"Bắt cóc online là thách thức mới của thời đại số, đòi hỏi chúng ta phải hành động đồng bộ từ giáo dục cộng đồng, hoàn thiện pháp luật, tăng cường hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực thực thi. Chỉ khi mọi lực lượng từ nhà nước, xã hội và mỗi công dân cùng chung tay, chúng ta mới có thể ngăn chặn, đẩy lùi hiện tượng này để bảo vệ an toàn cho thế hệ trẻ, duy trì trật tự xã hội"- đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi nêu rõ.

Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ bổ sung nhiệm vụ trọng tâm từ nay đến cuối năm 2025 và trong những năm tiếp theo về phòng chống tội phạm trong công nghệ cao, trong đó có tình trạng "bắt cóc online".

Tại phiên thảo luận, đại biểu Hoàng Minh Hiếu (đoàn Nghệ An) cũng nhìn nhận, với sự ra đời của các công nghệ mới, như trí tuệ nhân tạo (AI), đã đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý.

Lấy dẫn chứng về AI, đại biểu Hoàng Minh Hiếu cho rằng trên thực tế, vấn đề đạo đức sẽ được quản lý như thế nào khi sử dụng AI, vấn đề pháp lý sẽ ra sao khi người sử dụng AI gây ra hậu quả. Do đó, ông đề nghị Chính phủ cần có nghiên cứu toàn diện, xây dựng chính sách để quản lý phù hợp, phát huy tiềm năng của công nghệ, song cũng hạn chế được các mặt tiêu cực.