Bộ trưởng GD&ĐT: 'Giáo dục 80 năm qua như một phép màu'

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại lễ khai giảng năm học 2025-2026. Ảnh: Đinh Hà.

Sáng 5/9, trong không khí hân hoan khi hơn 26 triệu người học và 1,6 triệu giáo viên trên cả nước cùng bước vào lễ khai giảng năm học mới, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đã có phần phát biểu tại lễ kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành giáo dục và khai giảng năm học 2025-2026.

Đối với vị bộ trưởng, ngành giáo dục của Việt Nam suốt 80 năm qua là một "phép màu".

Hành trình 80 năm nhiều đổi mới

Nói về "phép màu" của nền giáo dục từ năm 1945 đến nay, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh hành trình của ngành giáo dục luôn được soi đường bởi tầm nhìn, tư tưởng giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ngay từ buổi đầu độc lập, Người không chỉ lo nâng cao dân trí, diệt ngay giặc dốt, mà quan trọng hơn là vực dậy dân khí, khích lệ ý chí, trao truyền sứ mệnh, trách nhiệm, tạo niềm cảm hứng to lớn cho lớp lớp những người trẻ tuổi.

"Mỗi lần nhắc lại lời giáo huấn của Người, chúng ta lại rưng rưng niềm cảm xúc, sự hứng khởi, ý thức trách nhiệm, thấy bản thân được làm mới lại, mạnh mẽ và lớn lao hơn", bộ trưởng chia sẻ.

Trong 80 năm qua, ngành giáo dục Việt Nam cũng đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử hào hùng, từ Bộ Quốc gia giáo dục, tới Bộ Giáo dục; từ hai bộ Giáo dục và Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp hình thành nên Bộ GD&ĐT ngày nay.

Cũng trong thời gian này, từ bối cảnh đất nước với 95% người dân mù chữ, tầng lớp trí thức thưa thớt "như lá mùa thu", số lượng trường học bậc cao đếm trên đầu ngón tay, đến nay cả nước đã hoàn thành phổ cập giáo dục từ mẫu giáo 5 tuổi tới hết THCS.

"Phép màu" của giáo dục Việt Nam cũng được thể hiện ở việc chất lượng giáo dục phổ thông từng bước được nâng cao, Việt Nam được quốc tế đánh giá là nhóm các nước có nền giáo dục phổ thông tốt trên thế giới. Nhiều năm liền, Việt Nam cũng thuộc nhóm 10 quốc gia có kết quả tốt nhất tại các kỳ thi Olympic trên toàn thế giới.

Tính đến thời điểm hiện tại, cả nước có trên 52.000 trường học, đủ không gian học tập cho 26 triệu học sinh, trong đó 65 % trường phổ thông đạt chuẩn, nhiều trường học đã khang trang hiện đại; cùng với đó là 1,6 triệu nhà giáo được đào tạo bài bản, ưu tú không kém bạn bè thế giới.

Về giáo dục đại học, cả nước có 243 trường đại học, hơn 800 trường cao đẳng và trung cấp nghề, bao gồm công lập, tư thục và quốc tế.

"Dẫu trong đó chưa phải trường nào cũng tầm vóc, cũng chất lượng cao, nhưng đã có những ngành, những cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 500 trường tốt nhất thế giới, đào tạo hầu hết lĩnh vực, các ngành nghề mà thế giới có, đóng góp 75% các sản phẩm nghiên cứu khoa học, phát minh sáng chế của cả nước", bộ trưởng nhận định.

Ngành giáo dục Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực và đứng trước nhiều cơ hội mới. Ảnh: Thuận Thắng.

Vận hội lịch sử để bứt phá

Về những thách thức, kỳ vọng cho giáo dục tương lai, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh lễ khai giảng năm học mới diễn ra trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang định hình lại nền giáo dục toàn cầu.

Ông cho rằng Việt Nam đang đứng trước vận hội lịch sử để bứt phá, thực hiện mục tiêu xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.

Đặc biệt, Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo mang ý nghĩa định hướng cho một cuộc cách mạng mới trong lĩnh vực này. Mục tiêu đặt ra là đến năm 2045, Việt Nam sẽ có hệ thống giáo dục hiện đại, công bằng và chất lượng, đứng trong nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới. Bộ GD&ĐT khẳng định đây là sứ mệnh, trách nhiệm và vinh dự lớn lao của toàn ngành giáo dục.

Bộ trưởng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, đặc biệt là Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính vì sự quan tâm, chỉ đạo sát sao dành cho ngành.

Ông cam kết Bộ GD&ĐT sẽ cùng toàn ngành quyết tâm triển khai Nghị quyết 71 ngay từ những ngày đầu năm học mới, trước tiên bằng việc quán triệt sâu rộng nghị quyết, thống nhất nhận thức và hành động, đồng thời nghiêm túc rà soát, khắc phục những hạn chế còn tồn tại.

Trong thời gian tới, ngành giáo dục sẽ khẩn trương thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo; trình Quốc hội thông qua các dự án luật, nghị quyết về cơ chế chính sách đặc thù; hoàn tất đánh giá chương trình giáo dục phổ thông 2018; đổi mới sách giáo khoa và học liệu điện tử; xây dựng trường bán trú, nội trú ở vùng biên giới; sắp xếp lại mạng lưới giáo dục đại học và nghề nghiệp; phát triển quỹ học bổng quốc gia; thúc đẩy chiến lược AI trong giáo dục, chuyển đổi số và trường học thông minh.

"Con đường phía trước rất dài, gánh mang trên vai rất nặng, mong toàn thể các thầy cô giáo, cán bộ nhân viên giáo dục và các em học sinh, sinh viên, chúng ta đã sáng tạo - cần sáng tạo hơn nữa, đã nỗ lực - cần nỗ lực hơn nữa, hành động nhanh và mạnh mẽ hơn nữa để vượt qua các giới hạn của chính mình, tận dụng mọi cơ hội và điều kiện, hoàn thành sứ mệnh vẻ vang mới", bộ trưởng nhấn mạnh.