93% hộ vẫn nộp theo thuế khoán
Ngày 20/8, tại tọa đàm “Tháo gỡ vướng mắc hóa đơn điện tử, hướng tới 2 triệu doanh nghiệp” do báo Pháp Luật TPHCM tổ chức, ông Nguyễn Tiến Dũng - Phó trưởng Thuế TPHCM cho biết, tính đến cuối tháng 7, TPHCM đang quản lý 349.255 hộ và cá nhân kinh doanh. Trong số này có 266.089 hộ phải nộp thuế , đóng góp cho ngân sách Nhà nước hơn 8.200 tỷ đồng năm 2024 và hơn 6.200 tỷ đồng trong 7 tháng đầu năm, tăng 24% so với cùng kỳ.
Ông Nguyễn Tiến Dũng - Phó trưởng Thuế TPHCM.
Tuy nhiên, chỉ 17.290 hộ nộp thuế theo phương pháp kê khai, chiếm 6,5%. Trong khi đó, có tới 248.799 hộ nộp theo phương pháp khoán, chiếm 93,5% tổng số hộ phải nộp thuế. Đáng chú ý, 18.509 hộ trong nhóm này có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm. Theo quy định, từ ngày 1/1/2026, hộ kinh doanh có doanh thu trên 200 triệu đồng/năm sẽ phải bỏ thuế khoán, chuyển sang kê khai và triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.
Trước yêu cầu phải chuyển đổi toàn bộ gần 250.000 hộ khoán sang kê khai từ năm 2026, ông Dũng cho biết đơn vị đã và đang triển khai hàng loạt giải pháp hỗ trợ thiết thực, lấy người nộp thuế làm trung tâm. Điểm nhấn quan trọng nhất là Thuế TPHCM sẽ làm việc và ký kết với các đơn vị cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử để cam kết hỗ trợ miễn phí cho hộ kinh doanh khi chuyển đổi sang phương pháp kê khai.
Theo các chuyên gia, thời gian qua, khi các hộ kinh doanh thực hiện chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, áp dụng xuất hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền với cơ quan thuế… đã phát sinh những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện hóa đơn điện tử, đặc biệt là tâm lý e ngại bị truy thu thuế.
Hộ kinh có doanh thu trên 200 triệu đồng/năm sẽ phải bỏ thuế khoán từ đầu năm 2026.
Chuyên gia thuế Trần Xoa cho rằng, tâm lý e ngại bị truy thu đang tạo áp lực rất lớn. Ông dẫn chứng thực tế có 200 hộ kinh doanh sau khi kê khai lại vì doanh thu tăng hơn 50% đã bị truy thu từ năm 2022 với tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng. Điều này khiến nhiều tiểu thương hoang mang khi chính sách và thực tế chưa thống nhất.
Cần giải pháp linh hoạt
Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa - Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM - phân tích, rào cản lớn nhất không nằm ở công cụ mà ở con người. Nhiều hộ vốn quen ghi chép thủ công, không thành thạo công nghệ, lo sợ sai sót và bị xử phạt nên càng ngại thay đổi. Một vấn đề khác là hàng tồn kho. Hộ nộp thuế khoán trước nay thường không lưu giữ hóa đơn đầu vào, khiến việc chứng minh nguồn gốc hàng hóa trở thành gánh nặng pháp lý khi chuyển sang kê khai khấu trừ.
Ngoài ra, ông Nghĩa cũng cho rằng cần phân loại hộ kinh doanh theo quy mô doanh thu. “Cơ quan thuế cần xây dựng kế hoạch chi tiết, phân loại đối tượng để đưa ra lộ trình phù hợp. Nhóm hộ có doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm sẽ áp dụng bắt buộc kê khai khấu trừ, còn nhóm nhỏ lẻ dưới 3 tỷ đồng được đề xuất nên có quyền lựa chọn hình thức nộp thuế để giảm áp lực” – ông Nghĩa đề xuất.
Toàn cảnh tọa đàm
Ngoài nỗi lo về thuế, chi phí nhân sự kế toán cũng là gánh nặng với hộ kinh doanh nhỏ.
Ông Nguyễn Gia Bảo Long - Giám đốc phát triển kinh doanh Haravan - nhận định, chi phí tuân thủ này không hề nhỏ, đặc biệt với hộ buôn bán nhỏ lẻ. Ông cho biết, Haravan đang cung cấp giải pháp quản lý bán hàng tích hợp hóa đơn điện tử kết nối trực tiếp với cơ quan thuế, đồng thời hỗ trợ miễn phí ba tháng sử dụng và tặng thêm sáu tháng khi đăng ký gói dài hạn, giúp hộ kinh doanh vừa tuân thủ pháp luật vừa quản lý kinh doanh hiệu quả.
Nhằm tháo gỡ khó khăn, Phó trưởng Thuế TPHCM Nguyễn Tiến Dũng cho biết, đang triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ toàn diện. Ngoài việc ký kết với các đơn vị cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử để hỗ trợ miễn phí, cán bộ thuế sẽ phối hợp cùng nhà cung cấp phần mềm đến tận nơi cài đặt, hướng dẫn sử dụng, kể cả ngoài giờ hành chính. Một kênh hỗ trợ kỹ thuật “phản ứng nhanh” cũng được thiết lập nhằm xử lý ngay sự cố như lỗi đồng bộ hóa hoặc sai thời gian phát hành hóa đơn.