Viêm não do zona thần kinh khó nhận biết

Ngày 23/6, BS.CKII Phạm Kiều Nguyệt Oanh, Phó trưởng khoa Nhiễm Việt - Anh, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM, cho biết đang điều trị cho hai bệnh nhân mắc viêm não do zona thần kinh với các triệu chứng không điển hình. Họ đều có tình trạng sốt, đau đầu, rối loạn tri giác, co giật, yếu liệt tay chân, vết sang thương mụn rộp zona thần kinh rất nhỏ ở trên da.

Cụ thể, bệnh nhân nữ 87 tuổi, quê Lâm Đồng, có vết mụn rộp zona đã đóng vảy ở ngực trái. Tại bệnh viện địa phương, bà được chẩn đoán đột quỵ, sau đó là viêm não - màng não, chưa xác định được tác nhân.

Còn bệnh nhân nam 63 tuổi ở Bình Thạnh, TP HCM, có vết mụn rộp đã mờ ở mặt trong bắp tay phải. Ông cũng được chẩn đoán chưa chính xác ở tuyến dưới, được chuyển tuyến nhiều lần, sau đó đến điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM.

Hiện hai bệnh nhân được hỗ trợ hô hấp, an thần, thuốc kháng virus. Bệnh nhân nữ còn vẫn lệ thuộc máy thở và chưa có dấu hiệu tỉnh, đã điều trị hơn một tháng. Tương tự, bệnh nhân nam điều trị hai tuần, chưa tỉnh táo hoàn toàn, phải thở oxy.

Bệnh nhân nam đang điều trị viêm não do zona thần kinh tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM. Ảnh: Khánh Hòa

Theo bác sĩ Oanh, mỗi năm bệnh viện điều trị khoảng 10 ca bệnh viêm não, viêm tủy do zona thần kinh song đều ở trong tình trạng nặng. Trường hợp mắc bệnh với nốt sang thương rất nhỏ và tiến triển viêm não như hai ca bệnh trên rất hiếm gặp

"Triệu chứng không điển hình khiến cho bệnh khó nhận biết, khó điều trị chuẩn xác từ đầu. Tại bệnh viện, các bác sĩ đã làm thêm xét nghiệm dịch não tủy để xác định chính xác tác nhân gây bệnh", bác sĩ Oanh nói.

Bác sĩ Oanh cho biết hiện có thuốc đặc hiệu kháng virus gây bệnh zona. Song, nhiều trường hợp người bệnh không đáp ứng, quá trình điều trị kéo dài và tốn kém nhiều hơn, lên tới hàng trăm triệu đồng. Vì vậy, người bị zona thần kinh trong giai đoạn bệnh hoặc sau khi các mụn rộp đã lành có các biểu hiện như sốt, đau đầu, rối loạn tri giác, co giật hoặc liệt một bộ phận nào đó, cần thăm khám sớm để chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bệnh zona thần kinh do virus varicella zoster gây ra. Đây đồng thời là virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi tái hoạt và gây zona, virus có thể đi theo các sợi trục thần kinh để di chuyển đến não, hoặc theo máu xâm nhập vào nhu mô não. Virus gây tổn thương các tế bào thần kinh, tế bào thần kinh đệm và tế bào nội mô mạch máu trong não, dẫn đến tình trạng viêm não.

Ngoài ra, virus có thể gây viêm, tắc nghẽn mạch máu gây ra nhồi máu não, thiếu máu cục bộ hoặc xuất huyết não, tổn thương nhu mô não, viêm não. Các bệnh nhân lớn tuổi, mắc các bệnh lý nền như đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, suy thận... có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ biến chứng viêm não ở người bệnh zona thần kinh là 1/33.000-50.000 ca bệnh, nguy cơ tử vong khoảng 15%.

Khách tiêm vaccine zona thần kinh tại Trung tâm tiêm chủng VNVC. Ảnh: An Hoa

Bệnh zona thần kinh thường gặp ở người từ 50 tuổi trở lên, có bệnh nền hoặc bị suy giảm miễn dịch, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch như: người bị HIV, người sau ghép mô, tạng... Bệnh vẫn có thể xảy ra ở người trẻ tuổi và trẻ em với tỷ lệ ít hơn.

Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, người bệnh zona thần kinh có thể gặp nhiều biến chứng khác như đau dây thần kinh kéo dài sau khi sang thương đã lành, viêm phổi, viêm gan, viêm giác mạc, liệt mặt, ù tai, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim...

Để phòng bệnh, bác sĩ Chính lưu ý người dân tạo thói quen lối sống lành mạnh gồm: ăn uống đảm bảo dinh dưỡng, tránh căng thẳng, lo âu, ngủ đủ giấc, thể dục đều đặn, vừa sức, giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tránh tiếp xúc với người có dấu hiệu bệnh.

Hiện bệnh zona thần kinh có thể phòng ngừa nhờ vaccine Shingrix do hãng dược phẩm GSK (Bỉ) sản xuất. Người từ 50 tuổi trở lên tiêm hai mũi, cách nhau hai tháng. Người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh, tiêm hai mũi cách nhau một tháng. Hiệu quả phòng bệnh lên đến 97%, tỷ lệ giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và biến chứng khác tới 90%.

Hoàng Dương