Lò sản xuất thuốc PET/CT duy nhất phía Nam dừng hoạt động 6 tháng

Ngày 23/6, BS.CK2 Phạm Thanh Việt, Phó giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết thông tin trên. Theo ông, lò cyclotron cung cấp thuốc phóng xạ (18F-FDG) tại bệnh viện đã vận hành hơn 15 năm và đang suy giảm công suất. Thiết bị thường xuyên gặp sự cố, đòi hỏi bảo trì và sửa chữa, gây gián đoạn dịch vụ chụp chiếu cho bệnh nhân khu vực phía Nam. Có những đợt lò hỏng, bệnh viện phải gửi sang Mỹ sửa chữa, gây gián đoạn thời gian dài, bệnh nhân phải ngược ra Hà Nội, thậm chí sang nước ngoài chụp PET/CT.

Hiện nay, bệnh viện đã tạm ngưng hoạt động lò để lắp đặt thế hệ máy mới nhất nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu khám chữa bệnh. Dù đang "chạy đua với thời gian", quá trình lắp đặt vẫn dự kiến kéo dài 6 tháng do liên quan đến chất phóng xạ, y học hạt nhân và hạ tầng phức tạp.

Pha chế thuốc phóng xạ tại Khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện Chợ Rẫy, năm 2023. Ảnh: Quỳnh Trần

Các dược chất phóng xạ như Technitium-99m, 18F-FDG..., được dùng rộng rãi trong chẩn đoán, xác định giai đoạn bệnh ung thư cũng như giúp phát hiện sớm, theo dõi bệnh lý tái phát. Tại TP HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy, Quân y 175, Ung Bướu có trang bị máy PET/CT sử dụng 18F-FDG để chẩn đoán ung thư và một số bệnh lý khác.

Đây là loại máy hiện đại nhất, chi phí đầu tư rất cao lên đến hàng triệu USD. Giá một lần chụp khoảng 25-27 triệu đồng, do đó bác sĩ chỉ định rất chặt chẽ và lựa chọn những trường hợp thật sự cần thiết mới yêu cầu thực hiện. Thời gian qua, các bệnh viện tại TP HCM chụp khoảng hơn 10 ca PET/CT một ngày.

PET/CT chủ yếu dùng để chụp chiếu đánh giá quá trình điều trị, tìm di căn ung thư, có ưu điểm hơn các phương pháp khác nhưng không phải là duy nhất. CT, MRI cũng có thể phát hiện di căn, đánh giá điều trị. Lợi thế của PET/CT là có thể khảo sát toàn thân, giúp chẩn đoán bệnh ở mức độ tế bào, có độ nhạy, độ đặc hiệu, chính xác cao hơn, từ đó hỗ trợ rất lớn cho việc ra quyết định điều trị.

"Việc tạm gián đoạn có ảnh hưởng nhất định đến một số bệnh nhân, nhưng không phải ảnh hưởng đến mức không có phương pháp chẩn đoán khác thay thế", bác sĩ Việt nói. Trong trường hợp thật sự cần thiết, nếu bệnh nhân có điều kiện thì có thể ra Đà Nẵng, Hà Nội để chụp.

Chụp PET/CT cho bệnh nhân tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: Quỳnh Trần

Ngoài Bệnh viện Chợ Rẫy, ở Việt Nam có ba cơ sản xuất dược chất phóng xạ 18F-FDG được cấp giấy đăng ký lưu hành, trong đó có hai nhà máy ở Hà Nội và nhà máy còn lại ở TP HCM là chi nhánh Công ty cổ phần Y học Rạng Đông. Tuy nhiên, do vướng mắc về thủ tục, dây chuyền sản xuất dược chất phóng xạ của chi nhánh Công ty Cổ phần Y học Rạng Đông tại TP Thủ Đức chưa thể sản xuất để cung ứng ra thị trường.

TS.BS Diệp Bảo Tuấn, Giám đốc điều hành Bệnh viện Ung bướu TP HCM, cho biết nhiều năm trước, bệnh viện hợp đồng với Công ty cổ phần y học Rạng Đông để được cung cấp thuốc phóng xạ. Sau đó, công ty gặp vướng mắc trong thủ tục không thể sản xuất, những năm qua phải phụ thuộc vào lò duy nhất từ Chợ Rẫy.

Đại diện Sở Y tế TP HCM cho rằng đặc điểm của 18F-FDG là có tuổi thọ ngắn, chỉ dưới 12 giờ và thời gian bán hủy ngắn trong khoảng 110 phút, nên việc sử dụng phải được tiến hành ngay sau khi sản xuất. Việc vận chuyển thuốc từ các địa phương khác về thành phố để sử dụng là không khả thi.

Như vậy, giải pháp trước mắt được các bác sĩ đề xuất là chuyển sang phương pháp khác hoặc ra Đà Nẵng, Hà Nội chụp chiếu. Hiện Sở Y tế TP HCM chưa có trả lời chính thức về vấn đề này.

Trước đó, lãnh đạo Sở Y tế TP HCM nhiều lần nhấn mạnh ngành y tế thành phố không chỉ tiếp nhận, điều trị cho người dân trên địa bàn mà còn từ các tỉnh, thành khác. Do đó, về lâu dài, nơi này cần được trang bị thêm các lò đủ khả năng cung ứng chất phóng xạ cho các cơ sở y tế chuyên ngành. Thành phố đang xây dựng các đề án xã hội hóa y tế, trong đó Bệnh viện Ung Bướu chủ trì dự án liên quan xây dựng nguồn cung dược chất phóng xạ.

Lê Phương