Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có di truyền không?

Trả lời:

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là tình trạng niêm mạc đường thở viêm mạn tính và thu hẹp dần, khiến người bệnh ho, khó thở, thở khò khè, mệt mỏi kéo dài. Hầu hết người bệnh COPD từng hút thuốc lá nhiều năm hoặc sống, làm việc trong môi trường nhiều khói bụi, hóa chất độc hại.

Trong một số trường hợp ít gặp, COPD có liên quan đến yếu tố di truyền, cụ thể là thiếu hụt alpha-1 antitrypsin - một loại protein do gan sản xuất, có vai trò bảo vệ mô phổi. Người nào bị thiếu chất này từ khi sinh ra có nguy cơ cao bị tổn thương phổi và phát triển bệnh COPD từ sớm, ngay cả khi không hút thuốc lá.

Thiếu alpha-1 antitrypsin là do gene di truyền từ cha mẹ sang con. Nếu cả cha và mẹ đều mang gene bất thường, con sinh ra có thể mắc bệnh. Trường hợp này chỉ chiếm khoảng 1-2% tổng số người mắc COPD. Khi mang gene này, người bệnh có biểu hiện khó thở từ sớm, có thể khi mới 30-40 tuổi, trong khi những người khác thường phát bệnh ở tuổi 50 trở lên.

Bác sĩ kiểm tra tình trạng phổi của người bệnh qua kết quả chẩn đoán hình ảnh. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Các chuyên gia y tế khuyến cáo người bệnh COPD khi còn trẻ không hút thuốc hoặc có người thân trong gia đình từng mắc bệnh này nên được xét nghiệm máu để kiểm tra xem có thiếu alpha-1 antitrypsin hay không. Nếu phát hiện sớm, người bệnh được điều trị, theo dõi tốt hơn, giảm nguy cơ tổn thương phổi nặng.

Bạn nên ngừng hút thuốc để làm chậm sự tiến triển của bệnh cũng như bảo vệ sức khỏe của người thân trong gia đình. Hút thuốc gây tổn thương phổi, khiến bệnh thêm nghiêm trọng. Bạn cần tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị của bác sĩ gồm dùng thuốc giãn phế quản, thuốc chứa corticoid, thuốc long đờm để giảm triệu chứng và cải thiện chức năng hô hấp. Người bệnh nặng cần sử dụng oxy hoặc máy thở để hỗ trợ hô hấp.

Tiêm vaccine cúm, vaccine phế cầu khuẩn, Covid-19 cũng quan trọng. Bởi người bệnh COPD dễ bị nhiễm trùng phổi, biến chứng nguy hiểm nếu mắc bệnh cúm hay viêm phổi. Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc đạp xe có thể giúp ích. Các bài tập này có tác dụng cải thiện sức bền, làm tăng cường chức năng phổi và hỗ trợ kiểm soát khó thở.

ThS.BS Đào Phương Thúy
Khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội