Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, với tổng chiều dài khoảng 1.541 km, tốc độ thiết kế 350 km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục, là dự án quan trọng quốc gia được Quốc hội phê duyệt theo Nghị quyết số 172/2024/QH15.
Dự án bao gồm 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa, đầu tư phương tiện và thiết bị vận chuyển hành khách, đồng thời đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng cho quốc phòng, an ninh và vận tải hàng hóa khi cần thiết. Với quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật và công nghệ hiện đại, dự án được áp dụng nhiều cơ chế, chính sách đặc thù để đảm bảo tiến độ và chất lượng triển khai, dự kiến khởi công trước ngày 31/12/2026 và cơ bản hoàn thành vào năm 2035.
Chính phủ giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương và cơ quan liên quan để tổ chức thực hiện dự án. Bộ Xây dựng được chỉ định làm cơ quan chủ quản, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương lập Báo cáo nghiên cứu khả thi, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong tháng 8/2026.
Hội đồng thẩm định Nhà nước sẽ thẩm định và trình quyết định phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi vào tháng 9/2026. Các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam được yêu cầu hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và di dời công trình đường điện bị ảnh hưởng trước tháng 12/2026, đảm bảo bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công. Việc lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng sẽ được thực hiện để khởi công dự án đúng thời hạn, với mục tiêu hoàn thành và đưa vào khai thác từ năm 2035.
Triển khai thi công xây dựng, mua sắm, lắp đặt thiết bị, cơ bản hoàn thành Dự án đưa vào khai thác, vận hành từ năm 2035 theo Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội.
Để triển khai các cơ chế, chính sách đặc thù được Quốc hội phê duyệt, Chính phủ sẽ ban hành một số nghị định quan trọng. Các nghị định này bao gồm quy định về khảo sát, lập thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED), quản lý chi phí đầu tư, hợp đồng EPC, quy hoạch vùng phụ cận ga, tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp cung cấp dịch vụ và hàng hóa công nghiệp đường sắt, phát triển khoa học công nghệ đường sắt, và việc tạm sử dụng rừng để thi công công trình tạm.
Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành quyết định quy định danh mục dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt được giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng cho các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam.
Về phát triển công nghiệp đường sắt và nguồn nhân lực, Chính phủ giao nhiệm vụ xây dựng Đề án phát triển công nghiệp đường sắt đến năm 2035, tầm nhìn 2045, xác định thực trạng, mục tiêu và giải pháp phát triển các lĩnh vực như xây dựng, phương tiện, vật liệu chuyên ngành, điện động lực, hệ thống thông tin tín hiệu, và công nghiệp phụ trợ.
Để tối ưu hóa giá trị kinh tế, các địa phương được giao nhiệm vụ phối hợp với Bộ Xây dựng rà soát, điều chỉnh quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt tốc độ cao theo mô hình phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng (TOD). Các địa phương sẽ lập và phê duyệt dự án khai thác quỹ đất theo mô hình TOD, bố trí ngân sách địa phương cho công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, và tổ chức đấu giá quỹ đất để phát triển đô thị. Nguồn thu từ đấu giá sẽ được sử dụng để tái đầu tư cho địa phương và Trung ương, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực.
Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, và Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tập trung chỉ đạo, kiểm tra và đôn đốc thực hiện các nhiệm vụ được giao. Các đơn vị phải báo cáo kết quả thực hiện định kỳ hàng quý và hàng năm về Bộ Xây dựng để tổng hợp, báo cáo Chính phủ và Ban Chỉ đạo xây dựng, đảm bảo dự án được triển khai đồng bộ, hiệu quả và đúng tiến độ.