DeepSeek phản ánh những xu hướng lớn hơn trong sự phát triển công nghệ và kinh tế của Trung Quốc, cũng như những cơ hội và thách thức mà AI mang lại trên toàn cầu.
Một bước ngoặt trong lĩnh vực AI
Dù mới thành lập hơn một năm (cuối năm 2023), DeepSeek đã ra mắt nhiều mô hình AI, nổi bật nhất là DeepSeek R1 và DeepSeek R1 Zero. Đặc trưng của công nghệ AI do DeepSeek tạo ra là xử lý một cách thông minh và hiệu quả nhờ kỹ thuật “tính toán thời gian suy luận”, nghĩa là chỉ kích hoạt những phần liên quan nhất của hệ thống để đưa ra câu trả lời cho mỗi truy vấn, thay vì truy xuất toàn bộ thông tin từ cơ sở dữ liệu khổng lồ của hệ thống.
DeepSeek còn là mô hình có khả năng suy luận, đạt hiệu quả tính toán cao. Thay vì đưa ra phản hồi trực tiếp, mô hình này thực hiện nhiều lần suy luận qua một truy vấn, tiến hành chuỗi suy nghĩ, đồng thuận và phương pháp tìm kiếm để tạo ra câu trả lời tốt nhất. DeepSeek R1 có khả năng suy luận mạnh mẽ, tương đương với OpenAI o1. Nó có thể giải quyết những bài toán phức tạp như toán học và lập trình với độ chính xác cao.
(Ảnh minh họa - KT)
Chi phí để huấn luyện các mô hình AI của DeepSeek thấp hơn nhiều so các mô hình AI của các công ty Mỹ. Chẳng hạn, DeepSeek V3 (mô hình cơ sở để tạo nên DeepSeek R1) là 5.58 triệu đô la, bằng khoảng 3-5% so với chi phí để tạo ra mô hình o1 của OpenAI. Ngoài ra, DeepSeek là hệ thống mở và miễn phí, người dùng có thể tải về và chạy trên máy cá nhân hoặc dùng để phát triển các ứng dụng của mình. Sự ra đời của DeepSeek đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc tạo ra các mô hình AI mạnh mẽ, tiết kiệm chi phí và dễ tiếp cận hơn cho cộng đồng.
Cạnh tranh khốc liệt
Các chuyên gia đã đưa ra một số dự báo về xu hướng cạnh tranh AI giữa Trung Quốc và Mỹ, cả về đổi mới công nghệ, dữ liệu, ứng dụng, thu hút nhân lực, quản lý AI và thị trường toàn cầu.
Với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ và quy mô thị trường lớn, Trung Quốc sẽ tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển AI, đặc biệt trong các lĩnh vực như học sâu (deep learning), xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và thị giác máy tính (computer vision). Trong khi, Mỹ vẫn duy trì lợi thế về công nghệ nền tảng, đặc biệt trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI), AI đạo đức (ethical AI) và các ứng dụng AI tiên tiến. Các công ty Mỹ như OpenAI, Google DeepMind, và Microsoft sẽ tiếp tục dẫn đầu về đổi mới.
Trung Quốc sẽ phát huy lợi thế từ nguồn dữ liệu khổng lồ của mình để xây dựng các mô hình AI chính xác và hiệu quả hơn. Trong khi Mỹ sẽ phát huy lợi thế về chất lượng dữ liệu và khả năng thu thập dữ liệu đa dạng từ khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên, các quy định về quyền riêng tư (như GDPR và CCPA) có thể hạn chế việc sử dụng dữ liệu. Dự báo Trung Quốc sẽ tiếp tục dẫn đầu về quy mô dữ liệu, trong khi Mỹ tập trung vào chất lượng và tính minh bạch trong việc sử dụng dữ liệu.
Các công ty AI của Trung Quốc như DeepSeek sẽ tập trung vào các ứng dụng thực tế trong các lĩnh vực như giao thông thông minh, y tế, giáo dục và quản lý đô thị. Chính phủ Trung Quốc cũng thúc đẩy việc tích hợp AI vào các dự án quốc gia. Trong khi các công ty Mỹ sẽ tiếp tục phát triển các ứng dụng AI trong lĩnh vực tài chính, công nghệ sinh học, các ngành công nghiệp sáng tạo, biến đổi khí hậu và y tế toàn cầu. Trung Quốc được cho là sẽ dẫn đầu về ứng dụng AI trong các lĩnh vực nội địa, trong khi Mỹ sẽ tiếp tục thống trị thị trường AI toàn cầu.
Mỹ có thể tiếp tục thống trị thị trường AI toàn cầu
Mặc dù Trung Quốc đang đầu tư mạnh vào giáo dục và đào tạo nhân tài AI thông qua các chương trình học bổng và hợp tác quốc tế. Tuy nhiên, việc thu hút nhân tài toàn cầu vẫn còn hạn chế. Trong khi đó, Mỹ vẫn là điểm đến hàng đầu cho các nhà nghiên cứu và chuyên gia AI nhờ hệ thống giáo dục đẳng cấp thế giới và môi trường làm việc cởi mở. Mỹ sẽ tiếp tục dẫn đầu về thu hút nhân tài toàn cầu.
Mỹ tập trung vào phát triển AI có trách nhiệm, minh bạch và tuân thủ các tiêu chuẩn đạo đức. Các quy định về AI của Mỹ sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến thị trường toàn cầu. Trong khi Trung Quốc tập trung vào việc sử dụng AI để tăng cường quản lý nhà nước và an ninh quốc gia, nhưng điều này dẫn đến những lo ngại về quyền riêng tư và tự do cá nhân.
Mỹ sẽ tiếp tục thống trị thị trường AI toàn cầu thông qua các công ty công nghệ lớn như Google, Microsoft, và Amazon, cũng như các startup AI sáng tạo. Các công ty AI Trung Quốc như DeepSeek cũng sẽ mở rộng ra thị trường toàn cầu, đặc biệt là các nước đang phát triển và các quốc gia thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).
Lợi thế so sánh
So với các công ty Mỹ trong lĩnh vực AI, DeepSeek mang lại nhiều lợi thế cho Trung Quốc.
Thứ nhất, Trung Quốc đã xây dựng chiến lược quốc gia để trở thành quốc gia dẫn đầu về AI vào năm 2030, đồng thời đầu tư rất lớn vào lĩnh vực AI thông qua các chính sách và quỹ hỗ trợ của chính phủ. Điều này tạo ra một môi trường pháp lý và điều kiện thuận lợi cho các công ty như DeepSeek phát triển nhanh chóng.
Thứ hai, quy mô thị trường và dữ liệu ở Trung Quốc lớn hơn. Với dân số hơn 1.4 tỷ người, một lượng dữ liệu khổng lồ sẽ được cung cấp để huấn luyện các mô hình AI. Điều này giúp DeepSeek có thể phát triển các giải pháp AI chính xác và hiệu quả hơn. Mặt khác, sự đa dạng về văn hóa, ngôn ngữ, kinh tế ở Trung Quốc sẽ cung cấp một môi trường dữ liệu phong phú, giúp các mô hình AI có thể học hỏi và thích nghi với nhiều tình huống khác nhau.
Thứ ba, chi phí lao động trong lĩnh vực công nghệ ở Trung Quốc thường thấp hơn so với Mỹ, điều này giúp các công ty như DeepSeek có thể tiết kiệm chi phí và đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và phát triển. Hệ sinh thái công nghệ của Trung Quốc phát triển đa dạng và mạnh mẽ, tạo ra một môi trường cạnh tranh và hợp tác lành mạnh, thúc đẩy sự đổi mới.
Thứ tư, các công ty Trung Quốc thường có tốc độ phát triển và triển khai sản phẩm nhanh hơn so với các công ty Mỹ, nhờ vào sự linh hoạt và khả năng thích nghi cao. Các sản phẩm AI do DeepSeek tạo ra có thể triển khai ứng dụng vào nhiều lĩnh vực thực tế như tài chính, y tế, giáo dục, và quản lý đô thị một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Như vậy, sự ra đời của DeepSeek không chỉ là một bước tiến trong lĩnh vực AI mà còn phản ánh những xu hướng lớn hơn trong sự phát triển công nghệ và kinh tế của Trung Quốc, cũng như những thách thức và cơ hội mà AI mang lại trên toàn cầu. Sự cạnh tranh giữa DeepSeek và các công ty Mỹ sẽ tiếp tục là một động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành AI toàn cầu.