Theo Bộ Tài chính, trước đây, cơ quan này đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ quy định miễn thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng (GTGT) qua dịch vụ chuyển phát nhanh căn cứ vào Công ước quốc tế về hài hòa và đơn giản thủ tục hải quan (công ước Kyoto) mà Việt Nam đã ký kết: "Luật pháp quốc gia phải quy định trị giá tối thiểu và/hoặc số thuế hải quan và thuế khác tối thiểu mà dưới mức đó không thu thuế hải quan và thuế khác".
Bối cảnh cảnh thực tế Việt Nam của giai đoạn đó cũng đặt ra các yêu cầu cần phải có các chính sách phù hợp để đơn giản hóa thủ tục hải quan đối với hàng hoá nhập khẩu để tạo thuận lợi cho thương mại phát triển, trong đó có hàng hóa gửi qua chuyển phát nhanh có trị giá không lớn nhưng số lượng nhiều.
Tại Tờ trình số 127/TTr-BTC nêu trên, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định quy định về định mức hàng hoá gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh nhập khẩu được miễn thuế nhập khẩu và thuế GTGT; không áp dụng đối với thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) vì những mặt hàng thuộc diện chịu thuế TTĐB là mặt hàng không khuyến khích nhập khẩu (như thuốc lá, rượu, bia...).
Về mức trị giá hàng hóa nhập khẩu qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế, qua tham khảo kinh nghiệm của một số nước trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương thì mức trị giá miễn thuế trung bình của các nước trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương tại thời điểm xây dựng Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg vào khoảng 130 USD.
Qua thống kê thì trị giá hàng hoá nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh vào Việt Nam tại thời điểm đó có trị giá lớn không nhiều, đa phần có trị giá vào khoảng 1 triệu đồng (chiếm 60% đến 70% tổng số lượng hàng hoá chuyển phát nhanh nhập khẩu).
Theo đó, nhằm đơn giản thủ tục hải quan và thực hiện cam kết quốc tế, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ tại Tờ trình số 127/TTr-BTC: "áp dụng định mức miễn thuế là 1 triệu đồng (tương đương với khoảng 50 đô la Mỹ) cho phù hợp với thực tế".
Tuy nhiên, thời gian gần đây, hoạt động thương mại quốc tế cũng đã có nhiều thay đổi, các nước trong EU đã xóa bỏ quy định miễn thuế GTGT với các lô hàng từ 22 euro trở xuống. Vương quốc Anh (nước Anh, Scotland và Xứ Wales) cũng bãi bỏ quy định miễn thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu có tổng giá trị từ 135 bảng Anh trở xuống từ ngày 01/01/2021. Tương tự tại Singapore, từ ngày 01/01/2023 cũng bắt đầu bãi bỏ quy định miễn thuế GTGT đối với hàng hóa trị giá thấp, đặc biệt trong lĩnh vực TMĐT. Để đảm bảo thực hành thương mại công bằng, từ ngày 01/5/2024, Thái Lan cũng sẽ thu thuế GTGT đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu, không phân biệt giá trị.
Ngoài ra, tại các cuộc hội thảo, chuyên gia dự án tạo thuận lợi thương mại (TFP) cũng khuyến cáo Việt Nam cân nhắc bỏ quy định không phải nộp thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu trị giá thấp.
Trong xu thế này, Bộ Tài chính đã có Tờ trình Chính phủ về dự thảo Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua TMĐT, trong đó đã đề xuất bãi bỏ việc miễn thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh có giá trị dưới 1 triệu đồng (nội dung này đã được xin ý kiến các tổ chức, cá nhân theo quy định, đã được Bộ Tư pháp thẩm định và báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ).
Tuy nhiên, việc ban hành và thực hiện Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua TMĐT cần được thực hiện đồng bộ với việc hoàn thiện hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin nên cần phải có thêm thời gian để chuẩn bị.
Theo đó, để phù hợp với các yêu cầu mới đang đặt ra và trên cơ sở kiến nghị của một số cơ quan trong quá trình xây dựng dự án Luật thuế GTGT (sửa đổi), Bộ Tài chính đang phối hợp với các đơn vị liên quan khẩn trương xây dựng hồ sơ để trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật bãi bỏ Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg theo đúng trình tự, thủ tục được quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật mà không chờ vào tiến độ của dự án xây dựng Nghị định nêu trên, đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế trong bối cảnh các hoạt động TMĐT qua biên giới có xu hướng ngày càng phát triển; đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện các giải pháp về phòng, chống gian lận thương mại, trốn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu nói chung và hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ nói riêng.
Tại tọa đàm về "Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức vừa qua, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho biết trong năm 2022 lượng thu thuế TMĐT tăng lên một cách vượt bậc. Vị chuyên gia này dẫn chứng số liệu hàng hóa nhỏ di chuyển qua biên giới theo thống kê từ tháng 1 - 6/2024, mỗi tháng có từ khoảng 1,3 tỷ - 1,9 tỷ USD hàng hóa nhỏ qua biên giới không phải đóng thuế. Những hàng hóa này rõ ràng khi đóng thuế đã là một con số rất lớn.
"Bình quân một ngày khoảng 50 triệu USD vào, ra thị trường Việt Nam, nhưng chúng ta hoàn toàn miễn. Như vậy cơ chế chính sách của chúng ta đang không phù hợp", PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho biết.