Luật Nhà giáo: Chỉ quy định vấn đề 'đã chín, đã rõ', giải quyết được vướng mắc, bất cập

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu kết luận tại cuộc họp - Ảnh: VGP/LS

Rà soát, hoàn thiện các nội dung chính sách

Theo Báo cáo việc tiếp thu, giải trình ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến thẩm tra sơ bộ của các Ủy ban của Quốc hội đối với dự án Luật Nhà giáo, dự thảo Luật Nhà giáo đã được rà soát, xác định rõ đối tượng áp dụng và điều chỉnh tại Điều 2 của dự thảo Luật. Theo đó, áp dụng đối với nhà giáo được tuyển dụng, làm việc toàn thời gian trong các cơ sở thuộc hệ thống giáo dục quốc dân (không phân biệt công lập, tư thục, bao gồm cả người Việt Nam và người nước ngoài). 

Trên cơ sở đó, các chính sách trong dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng, ngoài các Điều, Khoản được quy định chung, một số nội dung chính sách được thiết kế riêng cho từng nhóm đối tượng: Nhà giáo công lập (gồm chế tài theo luật viên chức và các quy định riêng); nhà giáo ngoài công lập; nhà giáo người nước ngoài (gồm chế tài theo Bộ luật lao động và các quy định riêng).

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã rà soát, hoàn thiện các nội dung chính sách. Theo đó, đối với những nội dung chính sách còn nhiều ý kiến khác nhau, Chính phủ đã đưa ra khỏi dự thảo (quy định về áp dụng luật nhà giáo, về tổ chức xã hội nghề nghiệp của nhà giáo, về chuẩn người đứng đầu các cơ sở giáo dục...). Một số nội dung chính sách (quy định về chính sách tiền lương, phụ cấp, hỗ trợ đối với nhà giáo) cũng được rà soát kỹ lưỡng để vừa đảm bảo có đột phá, vừa phù hợp với bối cảnh thực hiện cải cách tiền lương trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chủ động phối hợp, tiếp thu, rà soát, chỉnh sửa dự thảo 5 Luật Nhà giáo và bổ sung các hồ sơ theo yêu cầu. Theo đó bản chỉnh lý đến ngày 01/10/2024 có bố cục gồm 9 Chương 45 Điều (giảm 26 Điều so với dự thảo 5 bản trình Quốc hội ngày 6/9/2024). Dự thảo Luật sau khi được chỉnh lý đảm bảo không làm thay đổi 05 chính sách đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết số 95/NQ-CP.

Nêu quan điểm thẩm tra tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với các nội dung giải trình bổ sung về sự cần thiết xây dựng dự án Luật Nhà giáo tại Báo cáo số 608/BC-CP của Chính phủ và cho rằng việc xây dựng Luật Nhà giáo nhằm thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về nhà giáo; hoàn thiện hệ thống pháp luật đối với nhà giáo; kịp thời bổ sung các chính sách mới, đặc thù để xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo.

Chỉ quy định vấn đề đã chín, đã rõ, giải quyết được những bất cập trong thực tiễn

Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục nhận thấy, Chính phủ đã tiếp thu Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng ngắn gọn hơn; chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội; không quy định các nội dung đã được điều chỉnh bởi các luật chuyên ngành khác; đưa các nội dung chưa được đánh giá tác động kỹ lưỡng hoặc các vấn đề chưa đạt được sự đồng thuận cao ra khỏi dự thảo Luật. Hồ sơ dự án Luật sau khi chỉnh lý cơ bản đáp ứng điều kiện trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh đề nghị Chính phủ cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, giải quyết các vướng mắc, xung đột pháp lý; đánh giá đầy đủ, kỹ lưỡng, toàn diện hơn các điều kiện bảo đảm thi hành Luật đối với từng chính sách.

Tại Phiên họp, các ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Giáo dục và Đào tạo và Ủy ban thẩm tra là Ủy ban Văn hóa, Giáo dục mặc dù trong thời gian rất gấp nhưng đã rất nỗ lực, cầu thị, nghiên cứu, tiếp thu tối đa, giải trình cơ bản các ý kiến góp ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Nội dung dự thảo luật được điều chỉnh theo hướng chỉ quy định trong dự thảo Luật những vấn đề đã chín, đã rõ, đã ổn định, giải quyết được những vấn đề bất cập trong thực tiễn và tạo ra bước đột phá cho hoạt động của ngành giáo dục đào tạo, trong đó có đối tượng nhà giáo. 

Các nội dung chồng chéo, khác biệt so với các quy định của các luật khác cũng đã được rà soát, điều chỉnh, quy định cho phù hợp… Đa số các ý kiến tại Phiên họp đều đồng tình cho rằng, dự thảo Luật Nhà giáo đến thời điểm hiện tại đã đáp ứng đủ điều kiện trình Kỳ họp thứ 8 để các đại biểu Quốc hội thảo luận lần đầu.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đã tích cực, khẩn trương tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp thứ 37 để hoàn thiện dự thảo Luật. Chủ tịch Quốc hội lưu ý trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật, các nội dung đã được điều chỉnh tại luật chuyên ngành khác thì không quy định tại dự thảo Luật Nhà giáo; chỉ quy định các nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội; không quy định cụ thể, chi tiết luật hóa nghị định, thông tư vào dự thảo Luật này.

Đối với các nội dung cụ thể, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các cơ quan cần chú ý bảo đảm đánh giá tác động đến đâu thì quy định về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng đến đó, không quy định dàn trải. Đồng thời tiếp tục rà soát bảo đảm tính phù hợp, khả thi của từng chính sách áp dụng cho từng nhóm đối tượng áp dụng.

Đối với chính sách của Nhà nước về xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo quy định tại Điều 6 của dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần tiếp tục rà soát, bảo đảm khung chính sách được cụ thể hóa đầy đủ, tránh quy định chính sách chung chung. Trong đó, với quy định tại khoản 1, Điều 6 là Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo, bảo đảm về số lượng, cơ cấu và chất lượng thì cần liệt kê các chính sách cụ thể, không giữ quy định như hiện nay vì bao hàm quá rộng.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát quy định hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo tại Điều 7 của dự thảo Luật để phù hợp với quy định tại Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học, Luật Giáo dục nghề nghiệp; rà soát quy định về chế độ tập sự hoặc thử việc để phù hợp với quy định về tập sự tại Luật Viên chức năm 2010 hay quy định về chế độ thử việc tại Bộ luật Lao động năm 2019...

Nhấn mạnh dự án Luật Nhà giáo là dự án Luật được ngành giáo dục quan tâm, nhưng cũng là dự án luật khó, với phạm vi tác động lớn, có nhiều nội dung phức tạp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, với tinh thần khẩn trương, thận trọng và kỹ lưỡng, Chính phủ cần chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo hết sức quan tâm; các bộ, ngành có liên quan, nhất là Bộ Tư pháp cần “gác cổng” về mặt kỹ thuật lập pháp cho dự án Luật Nhà giáo để không sai về từ ngữ, các điều khoản không chồng chéo với quy định của các luật khác có liên quan. Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, nếu hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị cụ thể, kỹ lưỡng, đảm bảo yêu cầu thì có thể trình Quốc hội xem xét, thông qua theo quy trình hai kỳ họp; nếu sự đồng thuận của đại biểu Quốc hội chưa cao, còn nhiều ý kiến thì có thể trình ra qua ba kỳ họp.

Phát biểu kết thúc nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất về sự thiết ban hành Luật Nhà giáo nhằm tạo khung khổ pháp lý thuận lợi và thống nhất cho việc xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo cũng như bảo vệ, tôn vinh nghề giáo. Hồ sơ dự án luật, đặc biệt là dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý đã đủ điều kiện để trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 8 tới đây.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho rằng, dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, giải trình, chỉnh lý, bố cục và nội dung có sự thay đổi khá căn bản. Do vậy, để thuận lợi cho cả Chính phủ và cơ quan chủ trì thẩm tra cũng như tạo sự đồng thuận ngay từ đầu đối với đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ hoàn thiện xây dựng Tờ trình mới kèm theo dự thảo Luật và hồ sơ để trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8; báo cáo cấp có thẩm quyền những chính sách đặc thù khác với các luật khác.

LS